تحلیل آثار قیمت تضمینی گندم بر میزان تولید آن در ایران

Abstract

با توجه به اهمیت گندم در سبد غذایی خانوارهای ایرانی و مسئله خودکفایی این محصول، دولت در بازار گندم دخالت می‌کند. سیاست قیمت تضمینی از جمله دخالت‌های دولت در بازار این محصول به جهت حمایت از تولیدکننده و افزایش انگیزه تولید است. در این پژوهش، آثار افزایش قیمت خرید تضمینی گندم تا سطح قیمت جهانی آن بر شاخص‏های بازاری این محصول به صورت منطقه‌ای و با استفاده از مدل تعادل فضایی بررسی شد. داده‏ها و اطلاعات مورد نیاز جهت حل این مدل نیز از وزارت جهاد کشاورزی، شرکت مادرتخصصی بازرگانی دولتی ایران، گمرک جمهوری اسلامی ایران، سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‏ای، بانک مرکزی جمهوری اسلامی، فائو و مطالعات گذشته جمع‌آوری گردید. در نهایت، مدل مذکور برای سال 1389، به عنوان آخرین سالی که اطلاعات مورد نیاز در مورد آن وجود داشت، حل شد. نتایج نشان دادکه با افزایش قیمت تضمینی گندم، مقدار تولید این محصول در همه استان‌ها افزایش می‌یابد. بیشترین درصد افزایش تولید این محصول نیز در استان‌های اردبیل، خوزستان، خراسان جنوبی، فارس و آذربایجان شرقی رخ می‏دهد و به طور متوسط، 32/54 درصد تولید گندم در این استان‏ها افزایش می‏یابد. همچنین با اعمال این سیاست، مقدار مصرف گندم در همه استان‏ها کاهش می‏یابد. البته مقدار این کاهش مصرف اندک می‌باشد زیرا تقاضای گندم در همه استان‌ها کشش‌ناپذیر است. افزایش قیمت تضمینی گندم سبب افزایش حجم گندم صادر شده از استان و کاهش حجم گندم وارد شده به استان در اکثر استان‌ها شده است. در نهایت نتایج نشان داد که بر اثر افزایش قیمت تضمینی گندم، در بازار استان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، ایلام، خراسان رضوی، خوزستان، فارس، کردستان، کرمانشاه، گلستان، لرستان، مرکزی و همدان مازاد عرضه شکل می‏گیرد.

طبقه بندی JEL: C02, C61, D60, E64, I38, Q18