بررسی عوامل مؤثر بر جریانهای تجاری محصولات کشاورزی ایران و کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی

Abstract

امروزه همزمان با جهانی شدن، بحث همگرایی اقتصادی در مناطق مختلف جهان رونق گرفته است. یکی از شرایط لازم برای مقابله با روند جهانی شدن در کشورهای اسلامی، تکیه بر پتانسیلهای تجاری بالقوه و مزیت نسبی به‌ویژه در محصولات کشاورزی است. این پژوهش با هدف بررسی پتانسیلهای تجاری دوجانبه محصولات کشاورزی ایران و کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی [1] (OIC) و عوامل مؤثر بر جریانهای تجاری آنها با استفاده از مدل جاذبه [2] و داده­های تلفیقی [3] براساس کد سیستم هماهنگ (HS) در دوره زمانی 2002-2006 انجام شده است [4] . نتایج نشان می­دهد که تولید ناخالص داخلی سرانه، نرخ ارز، مساحت زمینهای کشاورزی، ساختار بخش کشاورزی، فاصله و درجه اکمال تجاری از عوامل تأثیرگذار بر جریانهای تجاری بخش کشاورزی ایران هستند. همچنین همگرایی اقتصادی بین ایران و اعضای OIC ، حجم تجارت دوجانبه کشاورزی آنها را افزایش می­دهد و این نکتهمی­تواند دلیلی بر افزایش روابط ایران و کشورهای اسلامی باشد. بر پایه نتایج، ایران و کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی در محصولات کشاورزی از الگوی هکشر- اوهلین تبعیت می­کنند و حجم تجارت با افزایش مکملهای تجاری افزایش می­یابد. طبقه‌بندی JEl : F15 [1] . Organization Islamic Countries [2] . Gravity Model [3] . Panel Data [4] . کلیه محصولات کشاورزی از کد 010000 تا 240000 براساس طبقه­بندی کد سیستم هماهنگ ( Harmonize System ) بررسی شده است.