براورد توابع عرضه و تقاضای صادرات خرمای ایران با استفاده از الگوی سیستم معادلات همزمان

Abstract

خرما یکی از مهمترین اقلام صادرات غیر نفتی ایران است که صادرات آن قدمت طولانی دارد . ایران از نظر صادرات خرما همواره در سطح جهان رتبه اول یا دوم را به خود اختصاص داده است. هدف از این پژوهش شناسایی و میزان ت أ ثیرگذاری عوامل مؤثر بر توسعه صادرات خرما با استفاده از مبانی نظری توابع تقاضا و عرضه صادرات، با تکیه بر تکنیکهای اقتصادسنجی بود ه است . همچنین با محاسبه کششهای عوامل مؤثر بر تقاضا و عرضه صادرات خرما، بویژه کششهای قیمتی و درآمدی، نقش قیمتهای نسبی، درآمد کشورهای واردکننده، نرخ ارز، تولید جهانی خرما و غیره در صادرات این محصول بررسی شده است . جهت تخمین توابع عرضه و تقاضای صادرات از سیستم معادلات همزمان و آمار سری زمانی سالهای 1350 - 82 وزارت جهاد کشاورزی و وزارت بازرگانی استفاده گردید ه است . در این راستا با به کارگیری آزمون ریشه واحد و ف ی لیپس- پرون ، همگرایی متغیرها بررسی شد ه که نتایج نشان می‌دهد متغیرهای موجود در مدل در د راز مدت با یکدیگر ارتباط دارند. الگوی معادلات نیز در دو حالت اولیه و شرایط همگرا تخمین زده شدند. نتایج حاصل از تخمین نشان می‌ د ه د که در تابع تقاضای صادرات خرما، متغیرهای عرض از مبد أ ، قیمت نسبی صادرات خرما، نرخ واقعی ارز، میزان تولید خرما در سایر کشورها، میزان صادرات خرما و متغیر مجازی جنگ معنیدار شده اند. در تابع عرضه صادرات خرما نیز متغیرهای عرض از مبد أ ، مقدار صادرات، مقدار صادرات ت أ خیری، قیمت عمده فروشی داخلی، تولید داخلی خرما و ارزش صادرات ت أ خیری و متغیر مجازی جنگ معنیدار شده ‌اند و لذا جز و متغیرهای ت أ ثیرگذار محسوب می شوند. در این بررسی همچنین کشش قیمتی کوتاهمدت تقاضای صادراتی برابر 53/0- محاسبه گردید که کوچکتر از کشش قیمتی د راز مدت(18/1-) است. کشش قیمتی کوتاهمدت برای عرضه صادرات خرما نیز معادل 21/7 بر ا ورد ش د.