بررسی مزیت نسبی محصولات زراعی صنعتی ایران

Abstract

در این مقاله مزیت نسبی و شاخصهای حمایتی برای محصولات زراعی صنعتی شامل آفتابگردان، پنبه آبی، سویای بهاره آبی و چغندرقند در سطح ملی برای سال 83 با استفاده از ماتریس تحلیل سیاستی ( PAM ) محاسبه و تجزیه و تحلیل شده است. نتایج مطالعه حاضر در خصوص شاخص مزیت نسبی ( DRC ) محصولات زراعی نشان می‌دهد که ایران در تولید محصولات پنبه آبی و سویای بهاره آبی دارای مزیت نسبی است؛ به عبارتی تولید محصولات فوق در داخل کشور باصرفه‌تر از واردات آنهاست، در حالی که آفتابگردان وچغندرقند دارای مزیت نیستند. بررسی شاخص حمایت اسمی محصول ( NPC ) برای پنبه و سویا نشان می‌دهد که قیمت بازاری این محصولات کمتر از قیمت سایه‌ای آنهاست؛ به عبارت دیگر سیاستهای دولت باعث شده است قیمت این محصولات در داخل کشور کمتر از قیمت مرزی در نرخ سایه‌ای ارز باشد و مبین اعمال مالیات ضمنی بر تولیدکنندگان این محصولات است. نتایج شاخص حمایت اسمی نهاده‌ها ( NPI ) در مورد محصولات زراعی مورد مطالعه نمایان می‌سازد که زارعان درخصوص نهاده‌های قابل تجارت مورد حمایت قرار گرفته‌اند و به عبارتی کشاورزان این نهاده‌ها را به صورت یارانه‌ای و ارزانتر از قیمت مرزی آنها خریداری کرده و در تولید محصول مورد استفاده قرار داده‌اند. شاخص EPC یا ضریب حمایت مؤثر نیز برای آفتابگردان و چغندرقند وجود حمایت مؤثر و هدفمند دولت از این محصولات و برای سایر محصولات عدم حمایت مؤثر و هدفمند دولت را نشان داده است. طبقه‌بندی JEL : , Q18 Q28