کاربرد تحلیل عاملی و خوشه‌ای درارزیابی فضایی- مکانی مناطق روستایی استان اصفهان

Abstract

در مطالعات جغرافیایی مناطق روستایی استان به دلیل تنوع پدیده­های مکانی و ویژگیهای متعدد آنها (مانند: جمعیت، وسعت، ناحیه جغرافیایی) امکان مطالعه به صورت مجرد و منفرد مقدور نیست و لذا اولین گام برای مطالعه پدیده­های مکانیِ دارای ویژگیهای متعدد، طبقه­بندی آنها در گروه­های مشابه است. روش تحلیل عاملی یکی از پیچیده­ترین و بهترین روشها برای تعیین مهمترین عوامل مؤثر بر توسعه‌یافتگی محسوب می­شود. در این پژوهش با روش تحلیل عاملی، تحلیل فضایی - مکانی سطح توسعه مناطق روستایی استان اصفهان در سال 1385 صورت گرفته است. به این منظور 48 شاخص از نظر سطح توسعه انتخاب شدند که این شاخصها به 4 عامل تقلیل یافتند و 76 درصد واریانس را دربرمی­گیرند. در بین 4 عامل برتر، عوامل اجتماعی - اقتصادی به تنهایی 7/41 درصد واریانس را پوشش می‌دهند و تأثیرگذارترین عامل در مطالعه می­باشند. سپس با استفاده از روش خوشه­ای، نقاط روستایی استان اصفهان از نظر سطح توسعه­یافتگی، در 8 گروه­ همگن طبقه‌بندی شدند که مناطق روستایی­شهرستان اصفهان در گروه یکم (برخوردارترین مناطق استان اصفهان) و شهرستانهای آران­وبیدگل ­ وبرخوار­و میمه در گروه هشتم (محرومترین مناطق استان اصفهان) قرار می­گرفتند. طبقه‌بندی JEL : O12