تأثیر تورم بر رابطه علّی توسعه مالی-رشد اقتصادی در ایران

Abstract

با وجود آن‌که نظریه غالب اقتصادی، رابطه‎ی مثبت میان توسعه مالی و رشد اقتصادی را مفروض می‎داند، اما برخی شواهد تجربی حاکی از آن است که شدت این رابطه و حتی علامت آن، به شرایط مختلف اقتصادی کشورها بستگی دارد. یکی از مهم‏ترین تعیین‏کننده‏های رابطه مالی-رشد، نرخ تورم است. خصوصاً در بسیاری از کشورهای درحال‎توسعه که سطوح بالاتر تورم و ثبات کمتر اقتصاد کلان را به‌طور مستمر تجربه کرده‏اند، مطالعه نقش‏آفرینی تورم در رابطه مالی-رشد اهمیتی مضاعف دارد. مقاله حاضر با به‌کارگیری الگوی تصحیح خطای برداری، به انجام آزمون علّیت سه‏متغیره میان رشد اقتصادی، توسعه مالی، و نرخ تورم در ایران طی سال‏های 1961 تا 2016 می‏پردازد. در مقایسه با نتایج آزمون علّیت دومتغیره، نتایج آزمون علّیت سه‏متغیره نشان می‏دهد که علّیت معکوس از رشد به برخی از شاخص‏های توسعه مالی، به دلیل نرخ‏های تورم بالا است. به‌علاوه، تورم پایدار بالا در ایران، علّیت برخی دیگر از شاخص‏های توسعه مالی به سمت رشد اقتصادی را تضعیف می‏کند.