بررسی اثر تغییر اقلیم بر ویژگی‌های دوره‌های ترسالی و خشکسالی‌ (مطالعه موردی: ایستگاه‌های ارازکوسه و تمر در استان گلستان)

Abstract

انتظار می‌رود تغییر اقلیم با تغییر مقدار و توزیع زمانی بارش سبب تغییر احتمال خشکسالی و ترسالی‌ها در بعضی مناطق ‌شود. این اثرات در مناطقی مانند استان گلستان با اقلیم‌های متفاوت، بارزتر است. در این پژوهش به منظور بررسی پیامدهای تغییر اقلیم در دو ایستگاه باران‌سنجی با اقلیم متفاوت، اقدام به تجزیه و تحلیل شدت، تداوم و فراوانی ترسالی‌ها و خشکسالی‌ها دردوره پایه (1986-2005) و آینده شد. با استفاده از مدل ریزمقیاس‌نمایی SDSM با در نظر گرفتن مدل گردش عمومی جو بر اساس گزارش پنجم هیئت بین‌الدول (AR5) و سناریوهای انتشار 6/2RCP، 5/4RCP و 5/8RCP، سری‌های زمانی بارش در دوره آینده اول (2031 تا 2050) و دوره آینده دوم (2051 تا 2070) پیش‌گویی شد. بعد از اطمینان از کارایی مدل در بازتولید داده‌های بارش در دوره پایه، مقادیر شاخص‌های بارش استاندارد و بارش استاندارد نسبی در پنجره‌های زمانی مختلف محاسبه و با شمارش تعداد ماه‌های طبقات ترسالی و خشکسالی و همچنین استفاده از زنجیره مارکف مرتبه اول، ویژگی‌های خشکسالی آینده نسبت به دوره پایه مقایسه گردید. نتایج نشان داد که در دو ایستگاه ارازکوسه و تمر احتمال خشکسالی‌ها در آینده افزایش می‌یابد. همچنین، با افزایش پنجره زمانی بارش استاندارد، تداوم تمام طبقات تحت هر سه سناریو افزایش پیدا خواهد کرد. از طرف دیگر با افزایش پنجره زمانی شاخص استاندارد از شدت ترسالی‌ها و خشک‌سالی‌های کاهش می‌یابد، در صورتی‌که تداوم آن‌ها افزایش می‌یابد.