بررسی نقش عوامل هواشناسی و برداشت بی رویه آب‌های زیرزمینی بر کاهش سطح آب دریاچه مهارلو

Abstract

در دهه­های اخیر، گرمایش جهانی از مهم‌ترین عوامل اقلیمی مؤثر بر کاهش سطح آب دریاچه­ها و تالا­ب­ها در جهان بوده است. علاوه بر عوامل اقلیمی، در سال­های اخیر فعالیت­های انسانی تأثیرات چشمگیری بر کاهش سطح آب و تغییر زیست بوم دریاچه­ها و تالاب­ها داشته‌اند. هدف از این پژوهش، بررسی روند عوامل اقلیمی (بارندگی، تبخیرتعرق) و فعالیت­های انسانی (تغییرات جریان ورودی و سطح آب زیرزمینی اطراف دریاچه مهارلو) طی 5 دهه­ اخیر با استفاده از دو آزمون من­کندال و پتیت است. نتایج پایش تغییرات سطح آب دریاچه حاکی از کاهشی 82 درصدی است. با توجه به نتایج دو آزمون من­کندال و پتیت، بارندگی درطی سال­های اخیر تغییرات معنی‌داری در سطح احتمال 1% نداشته اما تبخیرتعرق پتانسیل، از سال 1365 روند افزایشی معنی­داری (در سطح 1%) داشته است. افزایش بی­رویه در بهره­برداری از آب­های زیرزمینی و همچنین محدود کردن جریانات ورودی به دریاچه از عوامل اصلی کاهش سطح آب دریاچه مهارلو هستند. به­نحوی که دبی جریان ورودی رودخانه خشک شیراز به دریاچه مهارلو از سال 1385 در سطح احتمال 1% دارای روند کاهشی بوده است.