ارائه یک روش پیش بینی عملکرد جو با استفاده از شاخص های دور پیوندی (مطالعه موردی: کبوترآباد اصفهان)

Abstract

گیاه جو (Hordeum Vulgare. L) منبع غذایی مهمی برای تغذیه انسان و دام است و از لحاظ سطح زیر کشت دومین غله مهم ایران به شمار می رود. هدف از انجام این پژوهش، ارائه روشی برای پیش بینی عملکرد گیاه جو به کمک تلفیق یک مدل زراعی با شاخص های اقلیمی دور پیوندی در کبوترآباد اصفهان می باشد. به این منظور، آزمایشی در ایستگاه تحقیقات هواشناسی کشاورزی کبوترآباد اصفهان طی سال های زراعی 91-90 و 92-91 انجام شد. پس از صحت و اعتبارسنجی مدل گیاهی AquaCrop طی دو سال زراعی، عملکرد دانه با استفاده از داده های تاریخی یک دوره 15 ساله اعتبارسنجی شد. سپس عملکرد دانه برای دوره 62 ساله (1392-1330) آمار هواشناسی شبیه سازی گردید. بانک اطلاعاتی ماهانه 5 فاز شاخص نوسان جنوبی و 3 فاز شاخص دو قطبی اقیانوس هند به عنوان دو شاخص دورپیوندی برای 3 ماه پیش از تاریخ کاشت (شهریور، مهر، آبان) از سال 1330 لغایت 1392 انتخاب و توزیع احتمالات تجمعی عملکرد شبیه سازی شده محاسبه گردید. نتایج نشان داد به جز فازهای دوقطبی اقیانوس هند در ماه آبان، اختلاف معنی داری بین فازهای مختلف وجود ندارد. آزمون کروسکال-والیس اختلاف معنی داری (005/0P=) را بین فازهای دوقطبی اقیانوس هند نشان داد و آزمون من- ویتنی بیانگر اختلاف معنی داری بین فازهای نرمال و منفی (012/0P=) و مثبت و منفی (006/0P=) شاخص مذکور بود. از آنجا که پیش بینی های 3 تا 6 ماهه نوسان دو قطبی اقیانوس هند بر اساس خروجی های مدل های اقلیمی قابل دسترس می باشند، امکان پیش بینی عملکرد 3 ماه پیش از کاشت وجود داشته و در شرایط وقوع فازهای منفی و مثبت نوسان دو قطبی اقیانوس هند، مدیریت عملیات مزرعه ای نظیر استفاده از ارقام مقاوم به خشکی، کاهش تراکم و سایر راهبردهای سازگار با شرایط خشکی می تواند مد نظر قرار گیرد.