تأثیر برخی عملیات حفاظت خاک بر شاخص‌های کیفیت زیستی خاک در منطقه چهل‌چای استان گلستان

Abstract

<strong>استان گلستان به دلیل پستی و بلندی، اقلیم متنوع، اراضی لسی و حساسیت این اراضی به فرسایش، نیاز به توجه بیش‌تری در خصوص حفاظت خاک دارد. روش­های مختلف برای افزایش کیفیت خاک پیشنهاد شده­است. مطالعه حاضر با هدف بررسی نقش عملیات­ حفاظتی بر بهبود کیفیت زیستی خاک طراحی شده است. عملیات‌ حفاظتی نهال­کاری، تراس­بندی و باغ‌کاری انتخاب و کیفیت زیستی آن‌ها در مقایسه با اراضی زراعی، مرتعی و جنگلی بررسی شد. نتایج نشان داد که تبدیل اراضی جنگلی و مرتعی به کشاورزی موجب تخریب کیفیت خاک می‌شوند؛ به نحوی که شاخص­های کیفیت خاک، مانند موادآلی تا ۶۰ درصد و پایداری خاکدانه تا۷۰ درصد کاهش نشان می‌دهند. هم‌چنین در این مطالعه شاخص­های زیستی و شاخص­های­ کیفیت زیستی خاک (QBS) و شاخص­های اکومرفولوژیک (EMI) کاهش نشان دادند. در مقابل عملیات حفاظتی باعث بهبود این شاخص­ها شده بود. در شاخص­های زیستی، عملیات نهال­کاری و باغ‌کاری افزایشی حدود ۴۰ درصد در EMI و کربن زی‌توده میکروبی و تا ۸۰ درصد در تنفس میکروبی را موجب شدند و تراس­بندی نسبت به عملیات دیگر بهبودی کم‌تر، در حدود ۱۱ درصد در EMI و تا ۲۰ درصد در کربن زی‌توده میکروبی موجب گردید. در مجموع روند یکسانی برای همه­ی شاخص­ها و عملیات قابل مشاهده نبود. کمی افزایش در برخی شاخص­ها مورد بررسی، مشاهده شد که به آن نظرمی­رسد به دلیل عمر کوتاه عملیات حفاظتی بوده و در آینده نتایج، بهبود بیش‌تر و بهتری را نشان خواهند داد.</strong>