ارزیابی توانایی کانی‌های سپیولیت و پالیگورسکیت در فراهم نمودن منیزیم گیاه سورگوم با مایه زنی قارچ میکوریزی گلوموس موسه Glomus mosae))

Abstract

<strong>سپیولیت و پالیگورسکیت از گروه رس­های فیبری هستند که در خاک­های مناطق خشک و نیمه خشک یافت می­شوند. شناخت در زمینه رفتار این دو کانی­ در محیط ریزوسفر گیاهان کشاورزی و کارکرد ریزجانداران اندک است. این پژوهش با هدف بررسی مقدار رهاسازی منیزیم از دو کانی سپیولیت و پالیگورسکیت، در ریزوسفر گیاه سورگوم در شرایط همزیست با قارچ میکوریزی <em>گلوموس موسه</em> به گونه آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل منبع منیزیم در سه سطح (محلول غذایی، پالیگورسکیت و سپیولیت) و قارچ در دو سطح (وجود و عدم وجود قارچ) بودند. گیاه سورگوم در گلدان­های دارای شن کوارتزی و نیز سپیولیت یا پالیگورسکیت سترون شده پس از اعمال تیمارهای قارچی کشت و با محلول غذایی جانسون دارای منیزیم و بدون منیزیم در دوره کشت 70 روزه تغذیه شدند. پس از پایان دوره کشت، در آغاز کلروفیل گیاهان، بلندی گیاه و قطرساقه به­ترتیب با کلروفیل متر، متر نواری و کولیس اندازه­گیری شدند. سپس ریشه­ها و اندام هوایی از یکدیگر جدا شده و بیومس گیاه، درصد کلونیزاسیون ریشه­ها و اندازه منیزیم جذب شده گیاه پس از آسیاب و عصاره­گیری، بررسی گردید. بیشترین درصد کلونیزاسیون ریشه در تیمارهای دارای پالیگورسکیت و کم­ترین اندازه آن در تیمار شاهد بوده است؛ ولی اندازه منیزیم جذب شده گیاه و شاخص کلروفیل در تیمارهای حاوی کانی پالیگورسکیت به­طور قابل توجهی کم­تر از سایر تیمارها بوده است. مقایسه شرایط حضور و عدم حضور قارچ <em>گلوموس­موسه</em> نشان داد که در حضور قارچ اندازه منیزیم جذب شده گیاه سورگوم از این دو کانی بیش­تر بوده است؛ لذا می­توان اظهار داشت که حضور قارچ <em>گلوموس­موسه</em> به­صورت همزیست با گیاه سورگوم تأثیر معنی­داری بر رهاسازی منیزیم از کانی سپیولیت و پالیگورسکیت و جذب آن توسط گیاه داشته است و در این ارتباط رهاسازی منیزیم از کانی سپیولیت به­طور قابل توجهی بیش­تر از پالیگورسکیت بود.</strong>