تفاوت معناشناختی واژگان «اصطفی» و «اختار» در قرآن

Abstract

ظاهر برخی از واژه‌های <em>قرآن</em>، نظریّة ترادف کلمات این کتاب آسمانی را در ذهن برخی صاحب‌نظران برجسته نموده، به طوری که عدّه‌ای، چه ضمن بیان معنای لغوی و چه بیان تفسیر این واژه‌ها، مترادف بودن اینگونه کلمات را برگزید‌ه‌اند، حال آنکه بررسی معناشناسانه و توجّه به سیاقِ طرح این واژه‌ها، تفاوت‌ها و ظرافت‌های ممیّزانة آن را تبیین می‌نماید، واژه‌های «اصطفی» و «اختار» از این قبیل‌ هستند. واژة «اصطفی» در <em>قرآن کریم</em> دلالت به برگزیدگى دارد و این برگزیدگی مخصوص پیامبران و انسان‌های نیکو و کسانی است که با مجاهدت، خود را برای خدا خالص کرده‌اند و با دوری از گناه، ایمان و انجام عمل صالح صاحب درجات عالی شده‌اند و شایستگی برگزیدگی از سوی خداوند متعال را پیدا کرده‌اند، امّا لفظ «اختار» در مواردی به کار رفته که مطلق انسان مورد نظر بوده است و یا در جایی که بین دو چیز مقایسه‌ای روی داده، سپس موردی با توجّه به فضیلتی انتخاب شده است. بنابراین، کاربرد این کلمات در سیاق‌‌های مختلف معنایی، غیر از معنای آنها در سیاق دیگری را می‌رساند و این مهم، اهمیّت توجّه بیش از پیش به سیاق آیات برای یافتن معنای لغوی را روشن و تبیین می‌کند.