کاربرد توکّل در تحمل‌افزایی با تأکید بر مشکلات خانواده

Abstract

چکیده پرسش اساسی این است که راه افزایش توانمندی انسان در تحمّل مشکلات چیست؟ آموزه‌های قرآن و حدیث، یکی از راه‌ها را «توکّل به خدا» دانسته است. در همین راستا، مقاله پیش رو، به تبیین روان‌شناختی مفهوم توکّل و نقش آن در «تحمل‌افزایی» انسان در سختی‌های زندگی می‌پردازد. نتیجه پژوهش روشن می‌سازد که توکّل در حوزه شناخت‌ها و عواطف فرد تغییراتی ایجاد می‌کند که از همان رهگذر، توانایی تحمل وی را افزایش می‌دهد. در حیطه شناخت و نگرش فرد، شخص توکّل‌کننده دارای نوعی تفسیر و ارزیابی می‌شود که به سبب آن عواطف مثبتِ «آرامش» و «نیرومندی» در او شکل می‌گیرد. این عواطف، منطبق با مؤلفه‌های «تحمل» است. این نتایج از مسیر فرایند «زمینه‌ها» و فرایند «پیش‌نیازها»ی توکّل به دست آمده و در حوزه مشکلات خانواده، بر تحمل‌افزایی اعضا در مواجهه با «رویدادهای ناگوار» و «رفتارهای ناگوار» تطبیق داده شده است.