تأثیر گزاره‌های اخلاقی نهج‌البلاغه بر ادب فارسی

Abstract

هدف مقاله‌ی حاضر این است که تأثیر گزاره‌های اخلاقی نهج البلاغه را بر متون ادب فارسی در چهار اثر مربوط به قرن سوم تا هفتم قمری، یعنی قابوسنامه، کیمیای سعادت، کلیله و دمنه و گلستان سعدی، ارزیابی کند. از آن‌جا که ادیبان و سخنوران از همان ادوار نخستین ادب فارسی به قرآن و حدیث توجّه فراوانی داشته و آثار خود را به این دو منبع معرفت الهی آراسته‌اند و جهت حرمت بخشی به آثار خود و جاویدان ساختن آن به دامن قرآن و حدیث آویخته‌اند، لذا ابتدا به شروع و روند این تأثیرگذاری اشاره‌ شده و سپس نمونه‌هایی در چهار اثر نامبرده ارایه شده است. <br /> بیشتر سخنوران در کنار قرآن به کلام حضرت علی نیز توجّه داشته‌ و آثار خود را با زیور لفظی و معنوی سخن او مزّین ساخته‌اند. افزون براین، این تأثیرپذیری فراتر از تأثیر مفهومی است، و گاه در شکل ترجمه، مضمون برداری، اقتباس و نظیر آن نیز مشهود است.