ارزیابی سامانه های نشاکار نیمه خودکار برای کاشت نشای ریشه‌لخت چغندرقند

Abstract

در سال‌های اخیر، توسعۀ کاشت نشایی چغندر‌قند با نشای ریشه­‌لخت جزو اولویت­های وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفته است. این نوع نشا که در کرت‌های خزانه به ‌صورت سنتی پرورش می‌یابد، از نظر اندازه غیریکنواختی زیادی دارد و بدین لحاظ امکان کاشت تمام خود‌کار آنها با فناوری غیرهوشمند وجود ندارد. در این راستا، با هدف معرفی یک ماشین نشا‌کار نیمه‌خودکار برای کاشت نشای ریشه‌لخت، دو ماشین (تیمار) یکی مجهز به چرخ دوار با انگشتی‌های نشاگیر و دیگری مجهز به سامانۀ انتقال سقوطی در قالب طرح آزمایشی کاملا تصادفی مقایسه شدند. در روش سقوطی، افتادن نشاها با طول­های متفاوت، منجر به قرار گرفتن طوقۀ آنها در عمق‌های مختلف می‌گردید و در نتیجه کمتر از یک‌سوم نشا‌های کاشته‌ شده استقرار می‌یافت. در روش انتقال با استفاده از چرخ‌انگشتی دوار نیز غیریکنواختی نشا‌ها موجب می­شد نشاها با خاک به اندازۀ کافی پوشش داده نشوند؛ نتیجه آن بود که کمتر از دوسوم نشا‌ها استقرار می­یافتند. بدین لحاظ، با حذف سامانه­های انتقال نشا از این ماشین­ها و بهینه‌سازی آنها به ‌گونه‌ای که امکان جایگذاری مستقیم نشا در شیاربازکن‌ها توسط کارگر فراهم گردد، این دو ماشین مجددا در قالب طرح کاملا تصادفی مورد مقایسه قرار گرفتند. با حذف سامانه‌‎های انتقال نشا، کیفیت نشاکاری به ­طور قابل توجهی بهبود یافت و از بین دو ماشین بهینه‌سازی شده، نوع مجهز به واحدهای شناور با پشته‌سازهای دیسکی، توانست با 86 درصد استقرار کامل نشاها، کاشت قابل قبولی را ممکن سازد. با این حال، پایین بودن ظرفیت مزرعه‌ای ماشین هنوز استفاده از آن را برای مزارع بزرگ با ابهام مواجه می سازد.