توسعة رابطۀ برآورد نفوذ آب در خاک با استفاده از مقیاس‌سازی در آبیاری جویچه‌ای

Abstract

تغییرات مکانی و زمانی نفوذ، مدیریت سیستم­های آبیاری سطحی و به ویژه آبیاری جویچه­ای را پر هزینه، زمان­بر و پیچیده می­سازد. در آبیاری جویچه­ای، پارامترهای نفوذ برای دبی­های ورودی متفاوت، شکل هندسی جویچه و مقدار آب خاک، متغیر هستند و از این­رو ارائةرابطه­ای کلی برای نفوذ دشوار است. یکی از روش­های مناسب برای تعیین رابطۀ کلی نفوذ، استفاده از مقیاس‌سازی است. در این مقاله نشان داده شده که به کمک آنالیز ابعادی و با استفاده از داده­های 12 آزمایش آبیاری جویچه­ای متفاوت که هر یک 15 نوبت تکرار شده است، رابطه‌ای برای مقیاس­سازی مشخصه­های نفوذ آّب در خاک به دست آمده است. مقادیر <em>R²</em>و <em>RMSE</em> برای واسنجی رابطۀ پیشنهادی به ترتیب برابر 984/0 و 0199/0 محاسبه شد. علاوه بر این، پس از راست ­آزمایی رابطه استخراجی، مقدار بالای ضریب <em>R²</em> (98/0>) و مقدار اندک آماره <em>RMSE</em> (01/0<) نشان از دقت مناسب مدل دارد. مقایسة این رابطه با روابط ارائه شده در پژوهش­های گذشته، به دو دلیل برتری رابطۀ حاضر را نشان می‌دهد: 1) نیاز به داده­های ورودی کم­تر (دبی ورودی، عمق آب در جویچه، زمان آبیاری و زمان پیشروی)، و2) اندازه­گیری آسان­تر داده­های ورودی.