تحلیل بر منازعات گفتمانی «حجاب» در دوره جمهوری اسلامی (1360 تا 1392)

Abstract

ابهام پژوهش این است که علی رغم هژمونیک شدن حجاب اسلامی از اواسط 1358 هـ . ش و به ویژه با حذف گفتمان سکولاریسم (وبه دنبال آن انگاره حجاب مورد نظر آن) و هژمون شدن گفتمان اسلام گرایی (به عنوان تنها گفتمان موجود که می‌توانسته انگاره‌ی خود از حجاب را بدون رقیب هژمون سازد) از سال 1360 هـ ش، مسأله‌ی حجاب همچنان موجودیت داشته است. پرسش این است که: «چگونه و چرا مسأله‌ی حجاب در جمهوری اسلامی ایران ایجاد گشته و تداوم یافته است؟» پژوهش حاضر با روشی توصیفی – تحلیلی این فرضیه را به آزمون گذاشته است که «مسأله حجاب معلول قرائت‌های متفاوت خرده گفتمان‌های گفتمان اسلام گرایی (گفتمان‌های جنگ، سازندگی، اصلاح طلبی و اصول گرایی)، بر مبنای فضای گفتمانی خود، از انگاره‌ی حجاب اسلامی (حد حجاب شرعی (حد حجاب حداکثری و حداقلی) و تکلیف حکومت در الزام یا عدم الزام به حجاب) است». واکاوی منابع و داده‌های دست اول تاریخی و ردیابی فرآیند منازعات گفتمانی حجاب در این دوره، فرضیه‌ی طرح شده را اثبات می‌نماید.