زیست‌سنجی جمعیت‌های ماهی کولی ارومیه (Alburnus atropatenae)

Abstract

ماهی کولی ارومیه (Alburnus atropatenae) بومزاد رودخانه‌های حوضه دریاچه ارومیه است. تعداد 274 قطعه ماهی از هفت رودخانه آق‌دره، نازلوچای، باراندوز، ساروق، زرینه‌رود، سنته و تلخه‌رود مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 21 ویژگی اندازشی و 17 ویژگی شمارشی مورد سنجش قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل آماری از آزمون‌های پارامتریک و ناپارامتریک و تحلیل متغیرهای کانونی استفاده شد. نتایج تحلیل واریانس یک طرفه ویژگی‌های اندازشی نشان داد که 20 ویژگی اندازشی و 14 ویژگی شمارشی به جز تعداد فلس‌های پایین خط جانبی، خارهای آبششی و مهره‌ها، دارای اختلاف معنی‌دار بودند (05/0p<) که نشان دهنده وجود تغییرات بالای ریختی در جمعیت‌های مورد مطالعه است. تحلیل واریانس یک طرفه، آزمون توکی و دانکن نشان داد که جمعیت تلخه‌رود در صفات ریخت‌سنجی نسبت به سایر جمعیت‌ها اختلاف معنی‌داری دارد. در تحلیل مؤلفه اصلی برای صفات ریخت‌سنجی تنها یک مؤلفه اصلی با مقادیر ویژه بزرگ‌تر از 1 شامل 16/84٪ تنوع انتخاب شد. در صفات شمارشی نمودار پراکنش مقادیر اول و دوم نشان داد جمعیت تلخه‌‌رود تا حدودی از سایر جمعیت‌ها جدا است. در تجزیه و تحلیل عاملی صفات شمارشی شش مؤلفه اصلی با مقادیر ویژه بزرگ‌تر از یک شامل 496/59٪ تنوع انتخاب شدند. همچنین در صفات شمازشی نمودار پراکنش مقادیر اول و دوم نشان داد جمعیت‌های رودخانه‌های آق‌دره و نازلوچای همپوشانی داشته ولی از سایر جمعیت‌ها تفکیک شدند. همچنین تلخه‌رود تا حدودی از جمعیت زرینه‌رود و به طور کامل از جمعیت ساروق جدا شد. با وجود اختلاف معنی‌دار بین جمعیت‌ها، تنها ماهیان تلخه‌رود از سایر جمعیت‌ها تا حدودی جدا شد.