بررسی ترتیب سلولی بافت شبکیه چشم فیل ماهی Huso huso

Abstract

فیل ماهی از با ارزشترین ماهیان اقتصادی دریای خزر است. بینایی یکی از مهمترین حسها، بخصوص در ماهیانی مانند H.huso است. با فرض اینکه فیل ماهی جانور کف‌زی، فاقد دید رنگی و تیزبینی کافی است ساختار شبکیه آن مورد مطالعه قرار گرفت. چنین مطالعه‌ای نه تنها اهمیت بینایی برای گونه ماهی را مشخص می‌نماید بلکه امکان ایجاد ارتباط قابل تاًمین بین تغذیه، محیط زندگی و رفتارهای اختصاصی جانور و بینایی فراهم می‌آورد. برای این منظور چشم‌های ماهی جدا و عدسی و قرنیه برداشته شد. شبکیه به مدت 24ساعت در فیکساتور بوئن و 24 ساعت در متانول70% قرار گرفت و به ترتیب آبگیری، شفاف‌سازی و در پارافین بلوک سازی شد. سپس مقاطع طولی و عرضی با ضخامت 5 میکرون توسط دستگاه میکروتوم تهیه و با هماتوکسیلین و ائوزین رنگ آمیزی شد. تعدادی برش از بهترین نوار بافتی انتخاب شده، پس از انتقال به حمام آب 45 درجه سانتیگراد روی لامل ها قرار گرفته، شفاف سازی، آبگیری و با EM عکسبرداری شدند. مشاهده بافت‌ها با میکروسکوپ نوری و الکترونی نشان داد که گیرنده‌ های نوری در شبکیه فیل ماهی شامل سلولهای مخروطی و استوانه‌ای است. سلول‌های مخروطی شامل سلول‌های منفرد، دوگانه و دوتایی بودند. به دلیل تنوع سلول‌های مخروطی به نظر می‌رسد که فیل ماهی دارای دید رنگی باشد. شمارش سلول‌‌های مخروطی نیز مشخص نمود تراکم این سلول‌ها در ربع پشتی-گیجگاهی بیشتر از سایر ربع‌های شبکیه است. لذا ناحیه پشتی-گیجگاهی با تراکم بیشتر سلول‌های مخروطی، تا حد اندکی در تغذیه فیل ماهی نقش دارد. همچنین این ماهی دارای بینایی ضعیفی است.