بررسی تاثیر دمای محیط در قدرت بیماریزایی ویروس چند وجهی هسته‌ای کرم غوزه پنبه Helicoverpa armigera multiple nucleopolyhedrovirus در آزمایشگاه

Abstract

پایین بودن سرعت تاثیر ویروس در مزرعه یکی از عوامل محدودکننده کاربرد باکولوویروس‌ها می‌باشد. دمای حاکم بر شرایط میکروکلیمایی موجود در منطقه از جمله عواملی است که به عنوان یک عامل جانبی در کنار سایر عوامل موثر در کارایی و سرعت تاثیر ویروس اثرگذار می‌باشد. در این بررسی تاثیر دمای 30- 20 درجه سانتی‌گراد بر فعالیت بیولوژیکی(LD₅₀ و LT₅₀) ویروس چند وجهی هسته‌ای کرم غوزه پنبه (<em>Helicoverpa</em> <em>armigera</em> multiple nucleopolyhedrovirus) در لاروهای اوایل سن 3 کرم غوزه پنبه <em>Helicoverpa armigera</em> Hub.در شرایط نوری D8 : L16 و رطوبت نسبی 60- 50% در قالب طرح اسپلیت پلات فاکتوریل به صورت دز و زمان لازم برای مرگ و میر با اهمیت برابر در داخل عامل دما مورد ارزیابی قرار گرفت. مقادیر LD₅₀ مربوط به ویروس در دماهای 20، 26 و 30 درجه سانتی‌گراد به ترتیب 83/3580، 82/2614 و 62/1751 پلی‌هدر در هر لارو برآورد شد. مقایسه میانگین مقادیر LD₅₀ با آزمون دانکن در هر سه دما نشان می‌دهد که با افزایش دما میزان مرگ و میر حاصل از ویروس به طور معنی‌دار افزایش می‌یابد. تاثیر دما در میزان مرگ ومیر به ویژه در دزهای پایین معنی‌دار می‌باشد. مقادیر LT₅₀ مربوط به دز 10⁵ × 5 پلی‌هدر در هر لارو در دماهای 20، 26 و 30 درجه سانتی‌گراد به ترتیب 15/7، 73/6 و 58/6 روز برآورد شد. مقایسه میانگین مقادیر LT₅₀ با آزمون دانکن نشان می‌دهد که ویروس در دمای 30 درجه سانتی‌گراد سریع‌تر از 20 درجه سانتی‌گراد عمل کرده و در دمای 26 درجه سانتی‌گراد اختلاف معنی‌داری با دو دمای دیگر ندارد. بررسی مقادیر LD₅₀ و LT₅₀ مربوط به ویروس و مقایسه آن با دوره نهفته آلودگی نشان می‌دهد که تاثیر دما در سرعت و میزان مرگ ومیر بعد از دوره نهفته آلودگی می‌باشد. لذا دماهای بالای 30- 26 درجه سانتی‌گراد جهت حصول درصد مرگ ومیر بیشتر و افزایش سرعت مرگ ومیر ناشی از ویروس توصیه می‌شود.