بررسی تأثیر معیارهای محیطی در کارایی فرآیند گیاه‌پالایی پساب‌های معدنی با استفاده ازروش نقشه شناختی(مطالعه موردی: معدن مس سونگون)

Abstract

روند رو به رشد فعالیت­های معدنی و عدم رعایت الزامات زیست­محیطی، باعث شده تا مقادیر هنگفتی از آلاینده­های صنایع معدنی به واسطه دفع غیراصولی ضایعات و عدم استفاده از فناوری­های نوین، از طریق آب وارد طبیعت شوند. در این میان، پساب کارخانه­های تغلیظ معادن، در کنار تخریب منابع طبیعی، فشاری مضاعف بر اکوسیستم تحمیل می­کند. در سال­های اخیر، به کارگیری فرآیندهای زیست‌سازگار گیاه‌پالایی در تصفیه پساب کارخانه­های تغلیظ معادن، نتایج قابل توجهی را در پی داشته است. بررسی کارایی فرآیند گیاه­پالایی و شناسایی معیارهای مختلف محیطی مؤثر بر آن، نه تنها کاربردهای این فناوری نوین را آشکار می­سازد، بلکه طراحان این سیستم­های طبیعی را در خصوص اجرایی کردن آن یاری می‌کند. در این مطالعه، با توجه به اینکه در دنیای واقعی، معیارهای محیطی بر روی همدیگر نیز اثر گذراند، باید روابط متقابل بین این معیارها برای دستیابی به نتایج واقعی در نظر گرفته شود. از این رو،در این پژوهش، از روش نقشه شناختی برای بررسی اثرگذاری معیارهای محیطی بر روی کارایی گیاه­پالایی با مد نظر قرار دادن روابط میان آنها استفاده شده است. در قالب مطالعه موردی نیز با توجه به اهمیت منطقه حفاظت­شده ارسباران و تأثیر عوارض مخرب سد باطله معدن مس سونگون بر آن، گیاه­پالایی پساب کارخانه تغلیظ این معدن مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می­دهد که «میزان فلزات سنگین موجود در سد باطله» با وزن نسبی 37/0، «میزان فلز محتوی کانسنگ» با وزن نسبی 34/0 و «میزان فلزات سنگین محلول در پساب» با وزن نسبی 33/0 مهم­ترین معیارهای محیطی اثرگذار درکارایی فرآیند گیاه­پالایی هستند.