بررسی ژئوشیمیایی توزیع عناصر نادر خاکی و سایر عناصر استراتژیک در رسوبات آبراهه‏ ای برگه 1:100000 خوی آذربایجان‌غربی بر‌اساس آنالیز حوضه‌های آبریز و تحلیل مؤلفه ‏های اصلی

Abstract

<strong>روش ‏های تحلیل مؤلفه ‏های اصلی و آنالیز حوضه‏ های آبریز در بررسی داده‌های ژئوشیمیایی رسوبات آبراهه ‏ای برای مشخص کردن مناطق دارای پتانسیل معدنی از اهمیت بالایی برخوردار است و می‏ تواند سهم ویژه ‏ای در برنامه ‏ریزی‏ های پی‏جویی و مراحل بعدی اکتشاف داشته باشد. در این مطالعه داده‌های حاصل از برداشت 843 نمونه رسوبات آبراهه‌ای در برگه 1:100000 خوی واقع در استان آذربایجان غربی، به وسیله این روش‏ ها مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا با استفاده از روش تحلیل مؤلفه‏ های اصلی، ابعاد متغیرها که همان عناصر نادر خاکی (</strong><strong><em>Ce</em></strong><strong>، </strong><strong><em>Eu</em></strong><strong>، </strong><strong><em>Dy</em></strong><strong>، </strong><strong><em>La</em></strong><strong>، </strong><strong><em>Nd</em></strong><strong>، </strong><strong><em>Sc</em></strong><strong>، </strong><strong><em>Sm</em></strong><strong>، </strong><strong><em>Y</em></strong><strong> و </strong><strong><em>Yb</em></strong><strong>) به همراه عناصر مس، سرب، روی، کروم، طلا و نقره هستند، کاسته و مؤلفه‏ های اصلی آنها انتخاب شدند و ارتباط هر متغیر با فاکتورهای به دست آمده مشخص گردید. سپس با استفاده از روش آنالیز حوضه های آبریز که از سطح واقعی حوضه آبریز و واحدهای زمین‌شناسی و به کار بردن لیتولوژی‌های بالا دستی در روابط مربوطه استفاده شده است، مقادیر زمینه عناصر محاسبه و جداسازی بی‌هنجاری‌های محلی صورت گرفت. نتایج به صورت نقشه‏ های پتانسیل برای این عناصر به صورت داده‏ های خام و داده‏ های حاصل از روش آنالیز حوضه‏ های آبریز بر روی نتایج به دست آمده از کریجینگ معمولی مؤلفه ‏های اول و دوم روش تحلیل مؤلفه ‏های اصلی، ارائه گردید. علاوه بر این که مشخص شد روش آنالیز حوضه‏ های آبریز توانایی تفکیک بهتر بی‌هنجاری‌های محلی از زمینه را دارا هستند ، این دو روش ذکر شده نیز به طور محسوسی یکدیگر را مورد تأیید قرار می‏ دهند.</strong>