ترسیم منحنی‌های عیارـ تناژ به روش‌های فرکتالی و مقایسه آن با روش‌های زمین آمار (مطالعه موردی: کانسار طلای کوه زر تربت حیدریه)

Abstract

تغییرات ذخیره و عیار متوسط بر حسب تغییرات عیار حد که تحت عنوان منحنی‌های عیار- تناژ از آن نام می­برند، یکی از مهم‌ترین فاکتورهای سرمایه­گذاری و تحلیل ریسک و عدم قطعیت برای بهره­برداری از یک کانسار محسوب می­شود. به‌طور متداول، برای ترسیم این منحنی‌ها از اطلاعات اکتشافی استفاده کرده و به کمک روش‌های کلاسیک و زمین آمار این کار صورت می­گیرد. در این مقاله روش‌های جدید فرکتالی برای ترسیم این منحنی‌ها بکار برده شده است. در روش‌های فرکتالی بدون جایگزینی و یا حذف داده­های خارج از ردیف، می­توان یک رابطه­ی توانی بین داده­ها برقرار کرد. سپس به کمک این رابطه می­توان حجم (در صورت استفاده از متغیر ضخامت)، عیار متوسط (در صورت استفاده از متغیر عیار) و مقدار فلز (در صورت استفاده از متغیر عیار× ضخامت) کانسار را محاسبه کرد و به کمک آن‌ها منحنی‌های عیار-تناژ را ترسیم نمود. یکی از زون‌های کانی زایی کانسار طلای کوه زر تربت­حیدریه به عنوان مطالعه موردی استفاده شده است و به کمک روش‌های فرکتالی عددی- اندازه­ای و عیار- مساحت منحنی‌های عیار- تناژ آن محاسبه و ترسیم شده است. سپس نتایج به‌دست‌آمده با روش‌های مرسوم زمین آمار مقایسه شده است. محاسبات نشان می­دهد که حداقل اختلاف بین روش‌های زمین آمار و فرکتالی در برآورد ذخیره صفر و حداکثر 2/22% و برای عیار متوسط حداقل 3/0% و حداکثر 4/14% است. عدم وجود اختلاف معنی­دار بین نتایج توسط آمار توصیفی ثابت شده است. مهم‌ترین مزیت استفاده از روش‌های فرکتالی استفاده از داده­های خام، امکان برآورد با داده­های نامنظم و چگالی کم و محاسبات ساده­تر است.