بررسی اثر پساب شهری بر شاخص‌های پوشش گیاهی، تنوع گونه‌ای و ویژگی‌های خاک سطحی در طرح‌های بیابان‌زدایی (مطالعه موردی: دشت سگزی، اصفهان)

Abstract

پیامدهای کاربرد پساب شهری بر پوشش گیاهی، خاک و تنوع گیاهی در ایستگاه بیابان‌زدایی سگزی اصفهان بررسی شد. شش مکان با توجه به نوع گیاه دست کاشت (تاغ و تاغ-قره‌داغ) و نوع آبیاری (بدون آبیاری به عنوان شاهد، غرقابی و شیاری) با حداقل 4 تا حداکثر 12 تکرار انتخاب شد. تعداد 47 نمونه خاک سطحی برداشت و بافت، ماده آلی، اسیدیته، هدایت الکتریکی، کلسیم و منیزیم محلول، و پایداری ساختمان خاک اندازه‌گیری شد. با استفاده از 47 پلات‌ تو در تو، درصد تاج پوشش گونه‌های گیاهی هر مکان اندازه‌گیری و غنای گونه‌ای (شاخص مارگالف)، تنوع گونه‌ای (شاخص شانون) و یکنواختی سیمپسون محاسبه شد. ارتباط بین پوشش گیاهی و ویژگی­های خاک با استفاده از تجزیه مؤلفه‌های اصلی و تجزیه واریانس بررسی شد. بر اساس نتایج، پساب شهری باعث افزایش معنی‌دار درصد پوشش تاجی شد( حدود 81/24 تا 3/31 درصد) شد، ولی بر تنوع گیاهی تاثیر معنی‌داری نداشت. میزان ماده آلی خاک و به در پی آن پایداری خاکدانه‌ها نیز درنتیجه استفاده از پساب افزایش یافته و موجب کاهش رس قابل پراکنش و افزایش پایداری ساختمان خاک شد. بنابراین استفاده از پساب شهری در طرح‌های احیای مراتع می­تواند راه‌کار مناسبی برای جلوگیری از روند بیابان­زایی در عرصه­های طبیعی ‌باشد.