اثر محلول پاشی کودآهن بر برخی خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی سرخارگل (<i>Echinaceae purpurea</i>) تحت تیمارهای کم‌آبی

Abstract

به‌‌منظور بررسی اثر رژیم‌های آبیاری و محلول‌پاشی نانوکلات‌آهن بر برخی ویژگی‌های رشدی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی سرخارگل (<em>Echinaceae purpurea</em> (L.) Monch) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه غیرانتفاعی بهاران گرگان در سال زراعی 1397- 1396 به‌‌اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش در چهار سطح دور آبیاری (شامل هر 3‌روز یکبار (شاهد)، 6، 9 و 12 روز یکبار آبیاری) به‌عنوان عامل اصلی و چهار سطح محلول‌پاشی نانوکلات‌آهن (عدم محلول‌پاشی (شاهد)، 3، 6 و 9 در هزار) لحاظ شد<strong>. </strong>نتایج نشان داد افزایش فاصله آبیاری سبب کاهش معنی‌دار ارتفاع بوته، وزن تازه و خشک گیاه، وزن تر و خشک ریشه شد. همچنین دور آبیاری در بالاترین سطح منجربه کاهش محتوای نسبی آب برگ و نشت یونی شد. میزان فعالیت آنتی‌اکسیدانی اندام هوایی و قند محلول تحت تاثیر دور آبیاری افزایش و در سطح سوم آبیاری به حداکثر مقدار خود رسید. محلول‌پاشی نانوکلات‌آهن نیز بر تمامی صفات اندازه‌گیری شده به‌جز فنل اندام هوایی و وزن تازه گیاه تاثیر معنی‌داری داشت. این اثر در سطوح سوم و چهارم تیمار بیشترین مقدار بود. نتایج اثر متقابل این دو عامل نشان داد که 6 روز یک‌بار آبیاری و محلول­پاشی 6 در هزار نانوکلات‌آهن موجب افزایش قند محلول و فعالیت آنتی‌اکسیدانی شده، بیشترین مقدار پرولین از سطح چهارم دور آبیاری و کاربرد 9 در هزار نانوکلات‌آهن مشاهده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که افزایش شدت تنش خشکی باعث کاهش صفات مرفولوژیکی و محتوای نسبی آب برگ و افزایش پرولین، فعالیت آنتی‌اکسیدانی،‌ فنل، قند و نشت یونی شد. تیمار کودی نانوکلات‌آهن از گیاهان سرخارگل در برابر تنش خشکی محافظت نموده و باعث کاهش خسارت­های ناشی از تنش خشکی می‌شود. به‌طورکلی می‌توان اعمال 6 در هزار نانوکلات‌آهن را برای کاهش تأثیر سوء رژیم­های آبیاری توصیه کرد.