آنالیز عددی روابط مورفومتریک پیکان‌های ماسه‌ای و گونه‌های گیاهی عامل (مطالعه موردی: ریگ نجارآباد، شاهرود)

Abstract

پیکان ماسه‌ای یکی از مهم‌ترین اشکال اراضی تراکمی ریگ نجار آباد در شهرستان شاهرود است. در این پژوهش ارتباط بین خصوصیات مرفولوژیکی و مرفومتریک پیکان‌های ماسه‌ای حاصل از گونه‌های خارشتر و اشنان منطقه مورد مطالعه با استفاده از رگرسیون خطی ساده و چندگانه بررسی است. خصوصیات مرفومتری گیاهی شامل ارتفاع گیاه و قطر تاج پوشش و خصوصیات مرفومتری پیکان ماسه‌ای شامل حجم پیکان ماسه­ای، حداکثر عرض پیکان ماسه­ای و طول پیکان ماسه­ای هستند. نتایج تحلیل همبستگی پیکان‌های ماسه­ای بیانگر عملکرد متفاوت ارتباطات بین مولفه­های پوشش گیاهی و خصوصیات مرفومتری پیکان­های ماسه­ای است. در گونه اشنان ارتباط و همبستگی زیادی 670/0 بین ارتفاع گیاه و طول پیکان ماسه­ای و همچنین قطر تاج پوشش و حداکثر عرض پیکان ماسه­ای 753/0 وجود دارد، در حالی که این همبستگی در گونه خارشتر 504/0 و 680/0 می باشد. نتایج رگرسیون خطی چند گانه نیز بیانگر ارتباط و همبستگی بیشتر مولفه­های مرفومتری پیکان ماسه­ای با ارتفاع گیاه و قطر تاج پوشش در گونه اشنان 879/0، 831/0، 661/0 در مقایسه با گونه خارشتر 769/0، 683/0، 523/0 است. نتایج نشان دهنده این است که گونه خارشتر ساز وکار متکامل تری در به دام انداختن ماسه­ها و تشکیل پیکان ماسه‌ای دارد. نتایج حاصل از این پژوهش در رویکرد مدیریت مناطق بیابانی و همچنین در طرح‌های تثبیت ماسه‌های روان مفید خواهد بود.