تاثیر متغیرهای توپوگرافی و برخی خصوصیات خاک بر پراکنش گروه‌های اکولوژیک گیاهی (مطالعه موردی: مراتع حوزة آبخیز خود-نیوک)

Abstract

جهت شناخت اثر متغیرهای محیطی بر پراکنش گروه­های اکولوژیکگیاهی، ابتدا با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و با همپوشانی نقشه‌های توپوگرافی و زمین شناسی، تعداد 50 واحد همگن زمینی انتخاب و در تودۀ گیاهی معرّف هر واحد، اقدام به نمونه‌برداری از پوشش گیاهی شد. برای اندازه­گیری اطلاعات پوشش گیاهی، در واحدهایی با گیاهان بوته­ای از 30 پلات دومترمربعی و در واحدهایی که گیاهان درختچه‌ای نیز حضور داشتند از 40 پلات 16 مترمربعی در طول سه ترانسکت خطی استفاده شد. در محل هر واحد، بسته به عمق ریشه­دوانی، یک نمونه خاک ترکیبی جمع­آوری و متغیرهای توپوگرافی نیز ثبت شد. متغیرهای مربوط به خاک شامل درصد رس، سیلت و ماسه، آهک، اسیدیته، هدایت الکتریکی، و درصد سدیم، کلسیم و منیزیم بودند. رابطة بین داده­های محیطی و فلورستیکی ثبت­شده، به کمک دو تجزیة TWINSPAN و CCA بررسی شد. با استفاده از تجزیة TWINSPAN، پنج گروه گونه اکولوژیک به نام‌های (<em>Ferula ovina</em>- <em>Artemisia aucheri</em>)، (<em>Astragalus glaucacanthus</em><em>- </em><em>A. sieberi</em>)، ( <em>Stipa barbata</em><em>–</em><em>A. sieberi</em>)، (<em>A. sieberi – Noea mucronata</em>) و (<em>A.sieberi –Salsola arbusculiformis</em>) در منطقه شناسایی شد. بر اساس نتایج تجزیة CCA, متغیرهای شیب و ارتفاع در مجموع حدود 50 درصد از کل تغییرات گروه­های اکولوژیکگیاهی منطقه را به خود اختصاص داده‌اند. از بین متغیرهای خاکی، میزان سدیم و آهک همچنین نوع بافت خاک، نقش مؤثرتری بر الگوی پوشش گیاهی منطقه داشته‌اند. <br />