مدل‌سازی مطلوبیت زیستگاه یوزپلنگ آسیایی در پناهگاه حیات‌وحش دره‌انجیر استان یزد

Abstract

یوزپلنگ آسیایی (<em>Acinonyx jubatus</em> venaticus) از گونه‌های به­شدت در معرض خطر انقراض است که جمعیت و دامنه انتشار آن نسبت به گذشته کاهش زیادی داشته است. پناهگاه حیات ‌وحش دره‌انجیر یکی از زیستگاه‌های شناخته شده فعلی این گونه است. بنابراین، مطالعه مطلوبیت زیستگاه یوزپلنگ در این منطقه می‌تواند ابزار مناسبی برای پیش‌بینی توزیع این گونه و زیستگاه‌های آن در اختیار مدیران قرار دهد. به منظور مدل‌سازی مطلوبیت زیستگاه این گونه با استفاده از نقاط حضور گونه، از روش تحلیل عامل آشیان بوم‌شناختی و نرم‌افزار بایومپر بهره‌گیری شد. لایه‌های اطلاعاتی تهیه شده به عنوان متغیرهای مؤثر بر حضور گونه شامل درصد شیب، طبقات جهت جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا، اشکال توپوگرافی، میانگین دمای سالانه، پوشش گیاهی، منابع آبی، متغیرهای توسعه انسانی (روستاها و جاده‌ها) و تراکم طعمه هستند. نتایج این بررسی نشان داد که نزدیک به 15% از پناهگاه حیات‌وحش دره‌انجیر زیستگاه مطلوبی برای یوزپلنگ است. همچنین براساس نقشه مطلوبیت زیستگاه، یوزپلنگ آسیایی ارتفاع 1800-1200 متر از سطح دریا و شیب 10 تا 30% را ترجیح داده و تراکم طعمه نیز از عوامل مؤثر بر حضور این گونه می‌باشد. میزان تخصص‌گرایی بالا در مدل نشان دهندۀ آن است که این گونه جانوری به دامنه محدودی از شرایط زیست‌محیطی منطقه وابسته بوده و در استفاده از زیستگاه تخصصی عمل می‌کند