ارزیابی اثرات زیست محیطی طرح پرورش ماهی تیلاپیا (Tilapia nilotica) در آب لب شور منطقه بافق، استان یزد

Abstract

این تحقیق، با ارزیابی اثرات زیست محیطی طرح معرفی گونه تیلاپیا (<em>Tilapia nilotica</em>) در شرایط آب لب شور در ایستگاه تحقیقاتی بافق استان یزد با هدف دستیابی به فنآوری و بومی­سازی دانش تولید این ماهی، اشتغال­زایی و امکان توسعه کنترل شده در سایر مناطق، انجام شده است. محدوده مورد استفاده برای این طرح شامل فضاهای سرپوشیده برای عملیات تکثیر، نرسری (پرورش بچه ماهی) و پرواربندی بود. به منظور دستیابی به توسعه پایدار پرورش این ماهی، ارزیابی اثرات توسعه این پروژه که در آن هم ملاحظات زیست محیطی و هم اقتصادی– اجتماعی در نظر گرفته می­شود، امری ضروری به نظر می­رسد. بنابراین پس از بررسی ویژگی­های فنی طرح، محدوده اثرهای، مستقیم و غیر مستقیم تعیین گردید و سپس جهت ارزیابی اثرات پروژه بر محیط زیست منطقه از ماتریس ساده استفاده گردید. بر اساس بررسی­ها، عواملی مانند نزدیکی به شبکه جاده­ای موجود، دسترسی به منبع تأمین آب زیر زمینی (لب شور)، عدم تعارض با کاربری­های موجود و آتی، نبود کاربری­های حساس و آثار و بناهای مهم در منطقه، عدم پوشش محدوده طرح با زیستگاه­های حساس، پایین بودن کیفیت آب زیرزمینی برای سایر کاربری­ها، منتهی شدن جریان آب زیرزمینی در کویر پایین دست و تبخیر آن، نبود جریان­های رودخانه­های سطحی دائمی، عدم ارتباط منطقه با آب­های آزاد، عدم احتمال فرار گونه از محیط پرورش و همچنین افزایش درآمد از طریق بهره­برداری از توان تولید در محل از جمله جنبه­های مناسب اراضی فعلی جهت پرورش این گونه است. باتوجه به نتایج حاصل از تکمیل ماتریس و ارزیابی آن­ها در دو مرحله ساختمانی و بهره­برداری، مشاهده گردید که این طرح اثرات منفی با شدت تخریب خیلی زیاد و زیاد ندارد. بنابراین به واسطه این­که50% میانگین رده­بندی در هیچ کدام از ردیف­ها و ستون­ها در ماتریس­های طراحی شده کم­تر از 1/3- نبود، این طرح با اعمال طرح­های بهسازی و روش­های کاهش اثرات و پیامدهای منفی تأیید و از نظر زیست محیطی توجیه­پذیر تشخیص داده شد. راه­کارهای کاهش اثرات منفی و تقویت آثار مثبت به منظور به حداقل رساندن اثرات منفی و افزایش پیامدهای طرح و برنامه پایش در مطالعات پیش­بینی شده است.