آنالیز حساسیت چهار رابطه برآورد زمان تمرکز در حوزه های آبخیز

Abstract

برآورد زمان تمرکز، یکی از مهمترین مباحث در مطالعات فیزیوگرافی و هیدرولوژی حوزه­های آبخیز است و برآورد نسبتاً صحیح آن تأثیر زیادی در محاسبة دیگر پارامترهای هیدرولوژی، خصوصاً دبی اوج سیلاب دارد. با وجود ارائة فرمول­های تجربی متعدّد و کاربرد گسترده آن‌ها در هیدرولوژی و فیزیوگرافی حوزه‌های آبخیز، تا به حال دامنه حساسیت پارامترهای فیزیکی موجود در آن‌ها مشخص نشده و تأثیر دقت اندازه‌گیری آن‌ها بر کاهش یا افزایش زمان تمرکز مشخص نشده است. لذا در این تحقیق علاوه بر ارائه یک روش جدید برای آنالیز حسّاسیّت پارامترهای موجود در روابط تجربی، که ضمن سادگی از کارایی خوبی برخوردار است، چهار رابطه برآورد زمان تمرکز (کرپیچ، برانسلی ویلیامز، کالیفرنیا و SCS) که در کشور ما نیز از کاربرد گسترده‌ای برخوردارند، آنالیز حساسیت شدند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که تغییرات جزئی میزان شیب به ویژه شیب‌های کم تاثیر زیادی بر افزایش زمان تمرکز دارد و با افزایش میزان شیب آبراهه تأثیر پارامترهایی مانند طول آبراهه اصلی یا شماره منحنی بر روی زمان تمرکز افزایش می‌یابد. تاثیر پارامتر ضریب گردی حوزه بر روی زمان تمرکز از درجه اهمیت کمتری برخوردار است. لذا توصیه می‌گردد در هنگام استفاده از این گونه روابط در خصوص اندازه‌گیری پارامترهایی نظیر شیب و طول آبراهه و شماره منحنی ( به خصوص شیب آبراهه) دقت بیشتری اعمال گردد.