بررسی کیفیت علوفه و نیاز روزانه معادل واحد دامی چرا کننده درمراتع ندوشن

Abstract

اطلاع از نیاز روزانه نژاد­های دامی چرا کننده در مراتع مناطق مختلف آب و هوایی، به منظور محاسبه ظرفیت چرا در طرح­های مرتعداری، ضروری است. در همین راستا، نیاز انرژی متابولیسمی روزانه گوسفند نژاد بلوچی و بز نژاد ندوشن در مراتع ندوشن بررسی شد. به این منظور، با توجه به میانگین مقادیر شاخص­های کیفیت علوفه گونه­های مرتعی و سهم آن­ها در ترکیب گیاهی مرتع در مراحل مختلف رشد، مقدار انرژی متابولیسمی در یک کیلوگرم علوفه خشک مراتع مورد چرای دام محاسبه گردید. در مرحله بعد، با در نظر گرفتن نیاز انرژی متابولیسمی روزانه گوسفند نژاد بلوچی و بز نژاد ندوشن، مقدار علوفه­ای که تأمین کنندة این نیاز در مراحل مختلف رشد در مراتع منطقه است، برآورد شد. نیاز روزانه میش، قوچ و بره گوسفند نژاد بلوچی و رده­های مختلف بز نژاد ندوشن (بز ماده، بز نر و بزغاله) بر حسب انرژی متابولیسمی، بر اساس معادله پیشنهادی ((MAFF در حالت نگهداری و در شرایط چرا در مرتع و با در نظر گرفتن خصوصیات فیزیکی مراتع مورد مطالعه، فاصله بین آبشخورها، تراکم گیاهان و اعمال ضریب افزایشی 40 درصد، به ترتیب؛ 19/8، 66/14، 29/8 و 90/5، 00/6، 45/5 مگاژول محاسبه گردید. بر مبنای نتایج حاصل، مقدار علوفه لازم برای تأمین نیاز روزانه میش، قوچ و بره گوسفند نژاد بلوچی با توجه به کیفیت علوفه مراتع مورد مطالعه در مراحل اولیه رشد به ترتیب برابر 92/0، 64/1 و 93/0، در اواسط مرحله رشد برابر 06/1، 89/1 و 07/1، و در مراحل پایانی رشد برابر 19/1، 13/2 و 21/1 کیلوگرم علوفه خشک برآورد گردید. مقادیر مذکور با توجه به کیفیت علوفه مراتع مورد بررسی برای رده­های مختلف بز نژاد ندوشن، در مراحل اولیه رشد برابر، 66/0، 67/0 و 61/0، در اواسط مرحله رشد برابر 76/0، 77/0 و 70/0، و در مراحل پایانی رشد برابر 86/0، 87/0 و 79/0، کیلوگرم علوفه خشک است. این امر بیان­گر آن است که زمان چرا بر مقدار نیاز روزانه دام مؤثر است و لازم است نیاز روزانه واحد دامی بر مبنای کیفیت علوفه مشخص شود. طبیعی است که بسته به شرایط سال، ممکن است کیفیت علوفه گیاهان مقداری تغییر یابد، ولی به دلیل هزینه بر بودن تعیین کیفیت علوفه، می­توان از نتایج مذکور به منظور برآورد نیاز روزانه دام در سال­های مختلف استفاده کرد.