ارزیابی فرآیند مسیریابی با استفاده از روش چیدمان فضا در موزه و آرامگاه کاشف‌السلطنه لاهیجان

Abstract

بناهای آرامگاهی بخش مهمی از عقاید ایرانیان درگذشته به شمار می‌رفته است. انواع معماری آرامگاه‌های ایران در دوره معاصر شامل آرامگاه‌ها (نشانه شهری، مونومان، یادمان) مجموعه باغ موزه و مجموعه‌های آرامگاهی می‌باشند. طراحی آرامگاه‌ها از اهمیت بسیاری برخوردار است و باید شایسته مقامات و مراتب روحانی شخص متوفی باشد. با توجه به آن که در سلسله‌مراتب حرکتی رسیدن به آرامگاه نیاز به وجود فضاها و مراتبی به لحاظ درک و آمادگی ذهنی افراد است، چگونگی مسیریابی افراد در این فضاها بسیارحائز اهمیت است. بنای مورد مطالعه، موزه و آرامگاه کاشف‌السلطنه در شهرستان لاهیجان می‌باشد که موزه آن تنها موزه‌ تخصصی چای در کشور است که در طی سالیان اخیر به فضای آرامگاهی این بنا، الحاق شده که سبب تغییرات بسیاری در طراحی داخلی بنا گشته است. باتوجه به مشاهدات عینی و اطلاعات به‌دست آمده از میراث فرهنگی استان گیلان امروزه این بنا با کاهش حضور بازدیدکننده در سال مواجه است. هدف پژوهش بررسی فرآیند مسیریابی در فضای داخلی موزه و آرامگاه کاشف‌السلطنه و نیز تبیین اصول شناخت فضایی و مؤلفه‌های مورد نیاز به جهت تسهیل مسیریابی در این فضاها می‌باشد. روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی- استنباطی می‌باشد که به شیوه کمی و کیفی صورت می‌پذیرد که در این راستا از تکنیک نحوفضا (چیدمان فضا) بهره گرفته شد. آن چه که بارز است اصول سلسه‌مراتب و سیرکولاسیون در مسیریابی بنای موزه چای کاشف‌السلطنه کم‌تر مورد اهمیت قرار گرفته و این طور به نظر می‌رسد که با حذف نمودن پلکان چوبی (الحاقی) در دو طرف ورودی در طبقه همکف به میزان قابل توجهی می‌توان ارتباط دیداری و حرکتی را در این فضاها افزایش داد و در نتیجه باعث کاهش سردر گمی در افراد و خوانا‌تر شدن فضاهای ارتباطی در بنا و نیز سهولت مسیریابی شدکه خود نیز درک بهتر فضاها را به همراه خواهد داشت.