نقش عرصه‌های باز عمومی دانشکده‌ها بر دلبستگی به مکان دانشجویان، مورد مطالعاتی: دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران

Abstract

هر ساله هزاران نفر منازل خود را برای تحصیل در دانشگاه‌ها و تجربه محیطی جدید ترک می‌کنند. در طول این جابجایی، یکی از چالش‌های اصلی افراد، عدم انطباق با محیط جدید است. پژوهش حاضر با هدف تبیین رابطه عرصه‌های باز عمومی دانشکده‌ها با دلبستگی به مکان دانشجویان انجام شد. بر پایه مدل نظری تحقیق، دلبستگی به مکان پیوندی عاطفی، شناختی و رفتاری بین دانشجویان و دانشکده است. از سوی دیگر، عرصه‌های باز عمومی دانشکده، برآیند عوامل کالبدی آن تعریف شد .با استفاده از روش تحقیق پیمایشی، مدل نظری تحقیق در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به آزمون گذاشته شد. برای گرد‌آوری داده‌ها از پرسش‌نامه بسته پاسخ، و جهت تجزیه و تحلیل آن‌ها از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری استفاده شد. در پژوهش حاضر، ابتدا مدل اندازه‌گیری دلبستگی به مکان دانشجویان و عرصه‌های باز عمومی دانشکده به آزمون گذاشته شد؛ شاخص‌های برازش آن‌ها ارزیابی و سپس مدل ساختاری تحقیق مورد آزمون قرار گرفت. یافته‌ها نشان دادند که عرصه‌های باز عمومی اثر معناداری بر دلبستگی به مکان دانشجویان دارد. مطابق با یافته‌ها، مطلوبیت فضاهای ملاقات، مهم‌ترین عامل شکل دهنده و مقوّم دلبستگی به مکان دانشجویان هستند. فضاهای ملاقات مطلوب با فراهم‌سازی فرصت‌های برقراری تعامل، می‌توانند موجب ارتقاء تعاملات اجتماعی در بین دانشجویان شوند و به نوبه خود بر دلبستگی به مکان دانشجویان مؤثر باشند. بنابراین، طبق نتایج تحقیق مبنی بر نقش محوری تعاملات اجتماعی در شکل‌گیری دلبستگی به مکان دانشجویان، طراحی عرصه‌های باز عمومی دانشکده‌ها می‌بایست به نحوی باشد که موجبات رویارویی و تعاملات هر چه بیشتر دانشجویان با سایرین را فراهم آورد. همچنین، نتایج تحقیق نشان می‌دهد که مطلوبیت فضاهای ملاقات به شکل معناداری با وجود عناصر هنری یا معمارانه و مطلوبیت فضای سبز رابطه دارد. عناصر هنری یا معمارانه با شکل‌دهی شخصیت محیطی متمایز و معنادار برای دانشجویان و فضاهای سبز با ایجاد جذابیت بصری نقش خود را ایفاء می‌کنند.