شباهت‌های ادراک شناختی بزرگسالان بر مبنای جنسیت

Abstract

ادراک فضای شهری، اولین گام در جهت برقراری ارتباط فرد با محیط است و این شناخت، سبب شکل‌گیری تصویر ذهنی و در نتیجه آن نقشه شناختی از فضا می‌شود که جنسیت، گروه سنی و آشنایی با محیط تأثیر به‌سزایی در این فرآیند دارند. هدف از این مقاله شناخت شباهت‌های ادراک شناختی بزرگسالان بر مبنای جنسیت می‌باشد و به‌طور کلی از روش کیفی- تحلیلی برای انجام پژوهش استفاده شده است. بدین‌صورت که از روش کتابخانه‌ای- اسنادی برای گردآوری مبانی نظری، از روش مشاهده و بازدید میدانی جهت سنجش وضع موجود و از ابزار پرسش‌نامه و تکنیک نقشه شناختی جهت گردآوری داده‌های پژوهش استفاده شده است. گروه هدف تحقیق را زنان و مردان 64-15 سال تشکیل می‌دهند و حجم نمونه آماری تصادفی با فرمول کوکران 132 نفر محاسبه شده است. جهت تحلیل داده‌ها و استنتاج یافته‌های پژوهش نیز از روش آماری- کیفی برای تحلیل پرسش‌نامه‌ها و از تکنیک روی هم‌اندازی نقشه‌های شناختی جهت استنتاج شباهت‌های ادراکی استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که چارچوب ادراکی مردان و زنان از فضا بر مبنای نشانه، راه و گره شکل می‌گیرد و لبه و محدوده، نقش مؤثری در تصویر ذهنی ترسیمی افراد ایفا نمی‌نماید. همچنین بازه‌های سنی مختلف به‌صورت دو به دو در ادراک نشانه مشابه یکدیگر می‌باشند؛ اما در بازه 28-15 سال، ادراک لبه متمایز از سایرین است. لازم به ذکر است ادراک کیفیت‌هایی چون محصوریت، تمایز و تنوع در دو جنسیت مشابه یکدیگر بوده است. همچنین 88 درصد از مردان و 86 درصد از زنان، نقشه‌های شناختی خود را با الگوی متوالی ترسیم نموده‌اند و هندسه فضایی ترسیمی توسط بازه‌های سنی مختلف نشان‌دهنده این است که 22 درصد افراد 64-15 سال براساس الگوی فضایی محیط را ادراک و ترسیم می‌نمایند.