تأثیر پیکربندی فضایی خوابگاه‌های دانشجویی بر ترجیحات فضایی دانشجویان

Abstract

امروزه دانشگاه‌ها نقش کلیدی در رشد و شکوفایی جامعه ایفا کرده، به همین دلیل بسیاری از جوامع برای گسترش کمی و کیفی مراکز آموزش عالی، قدم‌های حساب شده‌ای برداشته‌اند. یکی از مسائلی که برای توسعه این مراکز مهم است، اهمیت رفاه و مهم‌تر از همه، ارائه مسکن برای دانشجویان (خوابگاه‌ها) می‌باشد. از این‌رو مطالعات فراوانی برای ارزیابی رضایت‌مندی دانشجویان، صورت گرفته است. یکی از شاخصه‌های مؤثر در رضایت‌مندی نیز، محیط کالبدی بوده که پیکربندی فضایی از مؤلفه‌های اصلی محیط کالبدی می‎باشد. بنابراین هدف از این مقاله ارزیابی رضایت ساکنین در فضاهای خوابگاه با توجه به پیکربندی فضایی بوده که می‌تواند در بهبود کیفیت زندگی دانشجویان مفید باشد. برای رسیدن به این مهم در مرحله‌ اول، ابتدا دو نوع بلوک خوابگاهی (خوابگاه دختران شهید بهشتی) که از نظر پیکربندی فضایی با یکدیگر متفاوت بوده (بلوک 5، «خطی شکل» و بلوک 6، «آپارتمانی») انتخاب شدند. سپس این دو بلوک از نظر پیکربندی فضایی توسط شاخصه‌های نرم‌افزار نحو فضا، UCL Depth Map (هم‌پیوندی، عمق، مساحت دید و فشردگی حوزه‌ دید) مورد ارزیابی قرار گرفتند. در مرحله‌ی دوم، با توجه به شاخصه‌ها از دو بلوک خوابگاهی پرسش‌نامه‌‌ای (برای بلوک 5 خطی، 160 پرسش‌نامه و برای بلوک 6 آپارتمانی، 65 پرسش‌نامه) تهیه شده و مورد ارزیابی قرار گرفت. در پایان نیز برای مشاهده‌ سازگاری، نتایج دو مرحله با یکدیگر مقایسه و نشان داده شد که بین پیکربندی فضایی خوابگاه‌های دانشجویی با ترجیحات فضایی دانشجویان و رضایت‌مندی آن‌ها سازگاری وجود دارد. نتایج این پژوهش نشان داد که 3 عامل عمق، دسترسی (فیزیکی و بصری) و سلسله‌مراتب فضایی با اثرگذاری بر پیکربندی فضایی خوابگاه های دانشجویی سبب شده است که زندگی در خوابگاه‌های آپارتمانی به‌طور معنادارتری برای دانشجویان نسبت به خوابگاه‌های خطی مطلوب‌تر باشد.