بازنمود تأثیر هندسه بر حیات‌پذیری فضاهای معماری، مورد مطالعاتی: فرهنگ‌سراها

Abstract

از آنجایی‌که هندسه می‌تواند بر کیفیت و چگونگی درک معنا و مفهوم بنا تأثیرگذار باشد، هدف از تحقیق حاضر، بررسی معیارهای تأثیرگذار هندسی معماری جهت ارتقاء مفهوم حیات‌پذیری و انتقال حس سرزندگی به کاربران است. از این‌رو، در این تحقیق بناهای فرهنگی با محوریت فرهنگ‌سراها به‌عنوان یکی از مراکز فرهنگی- اجتماعی مهم برای حیات جمعی در دوران معاصر انتخاب ‌شده‌اند. عبارت «ویژگی‌های هندسی در حیات‌پذیری فرهنگ‌سراها مؤثر است»، فرضیه این تحقیق بوده و جهت بررسی آن، روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و ابزار پیمایشی غیرمستقیم مبتنی بر نظر خبرگان انتخاب شده‌است. مجموعه‌ای از شاخص‌ها برای تبیین مفهوم حیات‌پذیری و همچنین ارزیابی ویژگی‌های هندسی یک بنا مبتنی بر ادبیات موضوع، مبنای تدوین پرسش‌نامه‌ بوده است که عبارت‌اند از: مرکزیت، تناسبات متفاوت، حفظ سلسله‌مراتب، فرم‌ها و زمینه‌ کامل، ساده و قابل‌درک، تعادل، انسجام و پیوستگی اجزاء، وجود نشانه‌ها برای تمایز، انطباق با نوعی بی‌نظمی درون‌زا، زایش تشابه‌ها و تعادلی پویا بین فضاهای مثبت و منفی. براساس نتایج ارائه‌شده در ادبیات موضوع و نظرات خبرگان، چگونگی تأثیر هندسه بر حیات‌پذیری معماری در انواع معنوی، مادی و ادراکی- معنایی در این تحقیق ارزیابی‌شده و در نهایت فرضیه پژوهش تأیید شده‌است. نتایج تحقیق، حاکی از تأثیرگذاری هندسه معقول و محسوس (هندسه حیات‌بخش) بر القای حس حیات در بنای فرهنگ‌سراهای مورد بررسی است. رتبه‌بندی نهایی هر یک از شاخص‌های هندسی تأثیرگذار بر حیات‌پذیری فرهنگ‌سراها بررسی و تحلیل همبستگی و ارتباط آن‌ها با یکدیگر نیز ارائه شده‌است. نتایج همبستگی تحلیل‌شده نشان می‌دهد که ارتقای هر یک از معیارهای هندسی می‌تواند بر ارتقای معیارهای همبسته بر آن تأثیر گذاشته و در نهایت ارتقای هر دو منجر ‌به بهبود وضعیت حیات‌پذیری در معماری فرهنگ‌سراها شود. به‌طور خلاصه یافته‌های تحقیق مبتنی بر تحلیل‌های آماری حاکی از اهمیت بالای معیارهای هندسی تناسبات متفاوت، زایش تشابه‌ها، حفظ سلسله‌مراتب و زمینه کامل و ساده در میان دیگر معیارها با هدف ارتقای حیات معماری نمونه‌های موردی است.