ترجیحات محیطی مردم برای طراحی فضای رهاشده زیر پل‌های شهری

Abstract

در اغلب کلان‌شهرهای ایران، پل‌های ‌سواره‌ زیادی وجود دارد که برای رفع مشکل عبور و مرور سواره احداث ‌شده‌اند. هرچند که طراحی فضاهای زیر پل‌های ‌سواره با توجه به ترجیحات استفاده‌کنندگان به‌ویژه افراد عابر به‌ندرت دغدغه‌ مدیریت شهری و طراحان بوده است. هدف اصلی این پژوهش رسیدن به چارچوبی مفهومی براساس ترجیحات محیطی استفاده‌کنندگان از فضاهای مدیریت نشده زیر پل‌های شهری براساس خواسته کاربران این فضاها است. این پژوهش به‌صورت کیفی صورت گرفته است. گام اول پژوهش مبتنی بر مطالعات اسنادی در حوزه طراحی شهری، فضاهای زیر پل‌های شهری، فضای مدیریت نشده و ترجیحات محیطی است. در گام دوم ارزیابی ترجیحات مشارکت‌کنندگان، با روش مصاحبه و طبقه‌بندی اطلاعات بصری (Q-Sort) با 50 نفر از مشارکت‌کنندگان تهرانی و مشهدی با بازه سنی 15 تا 60 سال انجام ‌شده است. نتایج داده‌های کیفی به روش تحلیل محتوا بررسی‌شده‌اند تا مهم‌ترین تم‌های موضوعی از داده‌های جمع‌آوری‌شده استخراج شوند. نتایج حاصله از ارزیابی ترجیحات استفاده‌کننده از فضای شهری زیر پل‌های شهری حاکی از آن است که چهار عامل کاهش آلودگی هوا و آلودگی صوتی، ایمنی و امنیت مهم‌ترین کیفیت‌های تأثیرگذار بر ترجیح افراد از فضای شهری است. این پژوهش نشان می‌دهد که براساس ترجیحات استفاده‌کنندگان کیفیت‌های ایمنی و امنیت، رؤیت‌پذیری، انسجام محیطی، سرزندگی، غنای حسی، احساس تعلق، آسایش اقلیمی از مهم‌ترین کیفیت‌های مؤثر در طراحی فضای زیر پل‌ها هستند که باید توسط طراحان شهری و معماران منظر در طراحی فضاهای رهاشده زیر پل‌ها مورد توجه قرار گیرند.