نقش طراحی فضای بازی در پرورش خلاقیت کودکان

Abstract

جامعه امروز برای انجام فعالیت‌‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی کشور به تربیت کودکان خلاق نیاز دارد. یکی از عوامل پرورش این امر فراهم آوردن محیطی مناسب برای بازی است. در این راستا ارتباط کودکان با محیط بازی و شرایطی که محیط در حین بازی فراهم می‌آورد، می‌تواند آن‌ها را در جهت پیشرفت رشد فکری و خلاقیت هدایت کند. در این حیطه، پژوهشگران به بازی و اثرات آن بر کودکان پرداخته‌اند، ولی اندکی از تحقیقات به محیط بازی و تأثیر آن در شکل‌گیری خلاقیت اشاره داشته‌اند؛ لذا ﻫﺪف از ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣﺎﺿﺮ، دﺳﺖﯾﺎﺑﯽ ﺑﻪ اﺻﻮل ﻃﺮاﺣﯽ ﻓﻀﺎﻫﺎی بازی ﺑﺮای ﮐﻮدﮐﺎن 3 تا 6 ﺳﺎﻟﻪ (دوره پیش‌دبستان) ﺑﺎ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺑﺮ ﺑﻬﺮه‌گیری از ﻗﺎﺑﻠﯿﺖﻫﺎی ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ذﻫﻦ و رﻓﺘﺎر ﮐﻮدﮐﺎن و روﯾﮑﺮد ارﺗﻘﺎء ﺧﻼﻗﯿﺖ آﻧﺎن اﺳﺖ. در این مقاله سعی بر آن است که ابتدا تعریف جامعی از خلاقیت و کاربرد آن درطراحی‌های معمارانه با بررسی نکات خلاقانه بیان شود و پس از آشنایی با رشد کودکان در مرحله سنی دوره پیش‌دبستان، ارتباط طبیعت و خلاقیت کودکان مورد بررسی قرار گیرد. علاوه بر طبیعت که مهم‌ترین نقش را جهت پرورش خلاقیت در محیط بازی ایفا می‌کند، به بررسی سایر عوامل ضروری و مؤثر بر محیط بازی و معیارهای اساسی جهت طراحی مناسب در راستای پیشرفت خلاقیت کودکان پرداخته می‌شود. با توجه به پژوهش‌های متعددی که در این زمینه شده است، راهکارهایی جهت طراحی محیط بازی در راستای پرورش خلاقیت کودکان ارائه شده است و جهت تبیین موضوع، پنج نمونه از مراکز کودک در تهران به طور تصادفی انتخاب شده و نتایج به‌دست آمده از تحلیل‌های انجام شده در این مراکز، مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق براساس مطالعات کتابخانه‌ای و تحلیل محتوایی پیرامون مبانی نظری پژوهش موردنظر می‌باشد که با توجه به یافته‌های نوین در زمینه‌های روان‌شناسی محیط1، روان‌شناسی و طراحی معماری صورت پذیرفته است.