جایگاه عناصر سنتی شهر شرق اسلامی در ریخت شناسی شهر قدیم لار

Abstract

شهر این دستاورد زنده و پویا بشر، همچون دیگر سکونتگاهای انسانی، پیوسته به منزله یکی از شاخص های قلمرو فرهنگی- تمدنی و شهرنشینی و نیز گستردگی پژوهش های انجام شده تاکنون، از برجستگی ویژه برخوردار می باشد. از این رو در این مقاله، به ارائه مد لهایی درباره شکل و قالب بندی آن پرداخته شده است. اما علی رغم چنین مدل های کلیشه ای، نمی توان به راحتی از یک سنخ واحد سخن به میان آورد. زیرا در عین وحدت این کثرت به گونه ای است که حتی در درون یک واحد سیاسی (کشور) به تبایناتی برمی خوریم. از این رو، هدف از پژوهش نه تنها تحلیلی از ساختار فضایی و ریخت شناسی شهر قدیم لار به منزله یک شهر متوسط با پیشینه کهن و فراز و فرود بسیار می باشد، بلکه با میزان آن با مدل های ارائه شده در این رابطه نیز ارتباط دارد. برای دست یابی به این هدف از روش های تحقیق جغرافیایی و مطالعات تطبیقی به گونه اسنادی، چون چندین بار سفر در راستای مکان گزینی، پرسشگری ها و مشاهده ها بهره گرفته شده است. از سوی بنیان های نظری (فرضیه ها) استفاده شده است. نتیجه بررسی ها گواه می دهد که بافت کالبدی این در مواردی چه به لحاظ موقعیت طبیعی و چه به لحاظ ساختار و کارکرد ها با مدل های یاد شده هم پوشی دارد. اما از سوی دیگر انحراف هایی، به ویژه با تأکید بر کارکرد و ساختار ها و حوزه نفوذ و حوزه جذب را نشانگر است. این کارکردها عبارتند از: 1. کارکرد حکومتی؛ 2. کارکرد اقتصادی؛ 3. کارکرد فرهنگی- مذهبی؛ 4. کارکرد مسکونی و سرانجام کارکرد "مکان مرکزی".