رابطه بین خاطره‌انگیزی و مشارکت اجتماعی در بازآفرینی هویت شهری؛ نمونه موردی: میدان شهرداری رشت

Abstract

امروزه، هویت شهری انسان‌ها و خاطرات جمعی آن‌ها با بی‌توجهی روبه‌رو شده و انسان ارتباط خود را با مکانی که در آن زندگی می‌کند از دست داده است. فقدان هویت مکان و خاطره انگیزی آن‌ در فضاهای شهری مشکلاتی در هویت فردی و جمعی شهروندان ایجاد کرده است. لذا می‌توان فضاهای شهری را طوری طراحی و برنامه‌ریزی نمود، که علاوه بر احیاء هویت و حفظ خاطرات گذشته، در شکل گیری خاطرات جدید نیز مؤثر باشد و بستر لازم را برای وقوع رویدادهای شهری فراهم سازد. میدان شهرداری رشت یکی از غنی‌ترین عرصه‌های عمومی شهر رشت است که با توجه به قرارگیری آن در مرکز جغرافیایی، تاریخی، تجاری و ترافیکی شهر، از ابتدای شکل‌گیری آن به عنوان محل تفرج، تفریح، تعامل و حیات اجتماعی مردمان شهر محسوب می‌شده است. اما در دهه‌های اخیر به دلیل تحولات اجتماعی و فرهنگی، افزایش جمعیت و جابه جایی ساکنان قدیمی و اصیل این منطقه در سطح شهر، این فضای شهری مرکزی و با هویت شهر به سوی از دست دادن ارزش‌های کالبدی و اجتماعی خود پیش می‌رود. بازیابی این مفاهیم در میدان شهرداری و گستره اطراف موضوع این پژوهش بوده و سعی بر آن است که با بازآفرینی ارزش‌های گذشته در کنار پاسخ گویی به ارزش‌های امروزی، از توانمندی‌های میدان شهرداری و جذب و تقویت حضور مردم سود جسته و با ایجاد محیط‌های خاطره انگیز و حفظ و تقویت عناصر هویت بخش، مرکز شهر را باز تعریف کند. براین اساس، سه عامل هویت مکان، خاطره‌انگیزی و مشارکت اجتماعی متغیرهای اصلی تحقیق را تشکیل دادند. روش تحقیق حاضر از نوع آمیخته اکتشافی بوده و از ابزار پرسشنامه برای جمع‌آوری داده‌ها استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد، هرچند بین خاطره انگیزی و مشارکت اجتماعی با متغیر وابسته هویت مکان رابطه مستقیم و مثبتی وجود دارد، اما شاخص خاطره انگیزی در افزایش هویت مکان تاثیر‌گذارتر می‌باشد.