بررسی تطبیقی مؤلفه های موثر بر شکل گیری و انتقال خاطرات جمعی در فضاهای عمومی شهری نمونه موردی: تهران، میدان تجریش، میدان بهارستان و میدانچه تئاتر شهر

Abstract

فضای عمومی شهری جایی است که تعاملات و روابط اجتماعی در آن امکان وقوع می یابند و زمینه دیدارهای چهره به چهره شهروندان و گفتگو را فراهم می آورد. گذر از فضا به مکان و شک لگیری مکان های شهری به عنوان یکی از اهداف متعالی در برنامه ریزی و طراحی فضاهای عمومی شهری مدنظر است. یکی از مفاهیم مهم در این گذار خاطره انگیزی مکان در پی شکل گیری و انتقال خاطرات جمعی است. با وجود نقش موثر خاطرات جمعی در ارتقا کیفیت مکان های شهری و همچنین تجربه غنی فضاهای عمومی شهری در شهرهای تاریخی ایران، در ادبیات طراحی شهری کشورمان، جایگاه ویژه این موضوع در فضاهای عمومی شهری امروزی به خوبی مورد کاوش قرار نگرفته است. در فرایند پژوهش از روش های مختلف تحقیق تاریخی، مقایسه و تحلیل محتوا جهت دست یافتن به مولفه های موثر بر شکل گیری خاطره جمعی استفاده می شود و پژوهش نمونه های موردی این فرایند را کامل می کند. لذا سه میدان تجریش، بهارستان و میدانچه مقابل ساختمان تئاتر شهر با هویت های ویژه جهت سنجش عوامل موثر بر خاطره جمعی در گردآوری اطلاعات به صورت میدانی با روش های مشاهده و پرسشنامه در یک تحلیل آماری مورد بررسی قرار گرفته است. به دنبال تبیین عوامل موثر بر شکل گیری خاطره جمعی در فضاهای عمومی شهری، نتایج تحقیق حکایت از آن دارد که ترکیب سه مفهوم کالبد مکان، معنای مکان و فعالیت و رویدادهای مکان، مفاهیم پایه ای شکل گیری خاطره جمعی است. تفاوت در مولفه های شکل دهنده به این سه مفهوم متناسب با هویت مکان، تمایز در خاطرات جمعی فضاهای عمومی شهری را سبب شده است. به گونه ای که در میدان تجریش و میدانچه تئاتر شهر نقش فعالیت و رویدادهای مکان و در میدان بهارستان معنای مکان نقش موثرتری در شکل گیری خاطرات جمعی داشته اند.