جایگاه راهنماهای طراحی در فرآیند طراحی شهری و نقش آن ها در ارتقاء کیفیت فضاهای شهری

Abstract

در دهه‌های اخیر بحث فرآیند طراحی‌شهری یا نگرش فرآیندی به طراحی شهری توجه بسیاری از نظریه پردازان و متخصصین طراحی شهری را به خود جلب نموده است. فرآیند طراحی شهری به تعریف بهتر و کاملتر مسائل، در نظر گرفتن راه حل‌های متعدد و بهینه‌یابی، تسهیل فرآیند اجرا، کمک به تصمیم گیری و طراحی منطقی، افزایش کارایی در طراحی، انتظام بخشی به مراحل مختلف طراحی و ... منجر می‌گردد. اما آن چه که به عنوان هدف اصلی طی چنین فرآیندی به حساب می‌آید، ارتقاء بخشی کیفیات محیطی در فضاهای شهری است. در حقیقت «کیفیت» به عنوان مهمترین دستاورد یک پرو‍ژة طراحی شهری مطرح بوده و ارتقاء آن، غایت رسالت طراح شهری به شمار می‌آید. در این میان «راهنماهای طراحی شهری» با استفاده مستقیم ازعوامل کیفیت بخش محیطی در ساختار خود و بهره گیری از این عوامل در ایجاد متون، تصاویر و نقشه‌های هدایت کنندة جریان طراحی شهری، نقش بسزایی را در ارتقاء کیفیت فضاهای شهری برعهده دارند. در واقع «راهنماهای طراحی شهری» از جمله مهمترین ابزار در اختیار طراحان شهری، جهت انعکاس و ظهور تدابیر و تمهیدات کیفیت بخش در فضاهای شهری بوده و پل میان تحقیق و تدابیر نظری و فعالیت‌های حرفه‌ای را برقرار می‌نمایند. چنین دستورالعمل‌هایی قادر خواهند بود تا همچون بیانیه‌هایی عمومی، اهداف و الگوی طراحی را به منظور تحقق آنها مشخص نموده و شواهدی را که حامی این ارتباط بین هدف و الگوهای مذکور باشد، ارائه نمایند. این مقاله سعی بر آن دارد تا ضمن مشخص نمودن جایگاه و نقش راهنماهای طراحی شهری در فرآیند طراحی شهری، از آنها در ارتقاء کیفیت فضاهای شهری استفاده نموده و از این طریق ابزار قدرتمندی را برای تحقق ایده‌های طراحی و نیز نظارت بر اجرای تدابیر اتخاذ شده برای ارتقاء کیفی فضاهای شهری، در اختیار طراحان شهری قرار دهد.