بررسی پاسخ های رفتاری شته ی مومی کلم Brevicoryne brassicae L. (Hemiptera: Aphididae) روی پنج رقم کلزا

Abstract

<strong>چکیده</strong> شته­ی مومی کلم، <em>Brevicoryne</em> <em>brassicae</em> L.، یکی از آفات مهم کلزا در ایران می­باشد. در این تحقیق، برخی از پاسخ­های رفتاری شته­ی مومی کلم روی پنج رقم کلزا (زرفام، پاراد، سین 3، هایولا 401 و آر جی 4403) در شرایط آزمایشگاهی ارزیابی شد. کمترین نرخ نشو و نمای پورگی و میزان تولید­مثل این شته روی رقم زرفام و بیشترین مقادیر آن­ها روی رقم آرجی 4403 مشاهده شد. کمترین نرخ ذاتی افزایش جمعیت (<em>r</em>_m)، نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ) و نرخ خالص تولید مثل (<em>R</em>₀) روی رقم زرفام (به­ترتیب 005/0± 24/0 بر روز، 013/0±27/1بر روز و 09/1± 8/15 ماده/ماده/نسل) و بیشترین مقادیر این پارامترها روی رقم آرجی 4403 (به­ترتیب 009/0± 34/0 بر روز، 006/0±41/1 بر روز و 47/3± 4/72 ماده/ماده/نسل) محاسبه شد. اختلاف معنی­داری در طول دوره­ی یک نسل (<em>T</em>) شته­ی مومی کلم بین ارقام مورد مطالعه مشاهده نشد. کمترین و بیشترین میانگین نرخ رشد نسبی (MRGR) به­ترتیب روی رقم زرفام (197/0 میلی­گرم/روز) و آر جی 4403 (243/0 میلی­گرم/روز) به­دست آمد. تغذیه­ی شته­ی مومی کلم از آوند چوبی در ارقام مقاوم کلزا به­صورت ترشحات قرمز­رنگ عسلک روی سطح برگ گیاهان تیمار شده با سافرانین مشخص شد. بیشترین و کمترین تعداد قطره­های قرمز ترشح شده به­ترتیب روی زرفام و آرجی 4403 مشاهده شد. بنابراین آرجی 4403 مطلوب­ترین رقم و زرفام با مطلوبیت کمتر در میان ارقام آزمایشی برای شته­ی مومی کلم بودند.