اثرات زیرکشندگی Bacillus thuringiensis subsp. kurstaki Berliner روی کرم غوزه پنبه، Helicoverpa armigera Hübner

Abstract

<strong>چکیده</strong><br /> کرم غوزه­ پنبه، <em>Helicoverpa</em> <em>armigera</em> Hübner (Lepidopter: Noctuidae) یکی از آفات مهم محصولات کشاورزی در غالب نقاط دنیا از جمله ایران می­باشد. در این آزمایش اثرات زیرکشنده غلظت LC₂₀ باکتری<em>Bacillus</em> <em>thuringiensis</em> subsp. <em>kurstaki</em> Berliner روی لاروهای سن سوم کرم غوزه­ پنبه در شرایط دمایی 1 ± 26 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی10 ± 65 درصد و دوره­ نوری 8 : 16 ساعت (تاریکی : روشنایی) در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس آزمایش­های زیست­سنجی صورت گرفته، غلظت LC₂₀ باکتری <em>B. thuringiensis</em>، روی لاروهای سن سوم کرم غوزه­ پنبه، 10⁵ × 8/9 واحد موثر در لیتر (IU/L) به­دست آمد. میانگین طول عمر و میانگین تعداد تخم گذاشته شده در طول عمر افراد ماده <em>H. armigera</em> در شاهد و تیمار باکتری به­ترتیب، 05/1 ± 63/16، 05/1 ± 88/13 روز، 68/147 ± 83/1336 و 68/147 ± 1029 تخم به­دست آمد که در مورد هر دو فراسنجه، تفاوت معنی­داری در سطح احتمال 5% وجود داشت. نرخ تولید­مثل خالص (R₀) در شاهد و تیمار باکتری به­ترتیب، 89/51 ± 22/582 و 78/27 ± 38/126 ماده/ ماده/ نسل، نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r_m)، 002/0 ± 1442/0 و 004/0 ± 1082/0 ماده/ ماده/ روز، نرخ متناهی رشد (λ)، 003/0 ± 155/1 و 004/0 ± 114/1 ماده/ ماده/ روز، طول مدت یک نسل (T)، 62/0 ± 16/44 و 62/0 ± 73/44 روز و زمان دوبرابر شدن جمعیت (DT)، 08/0 ± 80/4 و 21/0 ± 41/6 روز به­دست آمد که به غیر از میانگین طول مدت یک نسل بقیه فراسنجه­های رشد جمعیت پایدار <em>H. armigera</em>اختلاف معنی­داری در سطح احتمال 5% بین شاهد و تیمار باکتری نشان دادند. نتایج نشان داد که باکتری مذکور توانایی کاهش جمعیت کرم غوزه پنبه را دارد و جهت کاهش مصرف سموم در مناطقی که آفت مذکور حضور دارد این ماده میکروبی قابل پیشنهاد است. <br />