اثر مهارکنندگی عصاره‌های گیاهی تلخ بیان Goebelia alopecuroides L. و گاودانه Vicia ervilia L. بر فعالیت تریپسین و کیموتریپسین گوارشی کرم غوزه ی پنبه Helicoverpa armigera Hb.

Abstract

<strong>چکیده</strong> در گیاهان طی تکامل ترکیبات متعددی برای مقابله با گیاه­خواران تولید شده‌است. اختلال در سیستم گوارشی حشرات با استفاده از مهارکننده­های گیاهی آنزیم­های گوارشی، یکی از روش­های موثر مدیریت آفات به شمار می­رود. در این مطالعه تاثیر عصاره­ی تام و فراکسیون­های مختلف بذر گیاهان تلخ­بیان و گاودانه بر فعالیت پروتئولیتیک سیستم گوارشی کرم غوزه­ی پنبه مورد بررسی قرار گرفت. عصاره­ی تام تلخ‌بیان در مهار پروتئاز گوارشی کرم غوزه­ی پنبه موثرتر از گاودانه بود. همچنین عصاره­ی تام تلخ‌بیان، تریپسین و کیموتریپسین گاوی و گوارشی حشره‌ مورد مطالعه را بیش از عصاره­ی گاودانه مهارکرد. عصاره­ی تام گاودانه در مهار کیموتریپسین موثرتر عمل کرد. فراکسیون (80-70 درصد) تلخ‌بیان بیشترین اثر مهارکنندگی را بر پروتئاز کرم غوزه­ی پنبه و تریپسین گاوی داشت. فراکسیون اول گاودانه پروتئاز تام گوارشی را بیشتر از سایر فراکسیون‌ها مهار کرد. فراکسیون اول (20- صفر درصد) عصاره­ی بذر هر دو گیاه در مقایسه با سایر فراکسیون‌ها، تریپسین کرم غوزه­ی پنبه را بیشتر مهار کرد. فراکسیون چهارم (70-60 درصد) تلخ‌بیان و سوم (60-40 درصد) گاودانه در مهار فعالیت کیموتریپسین کرم غوزه­ی پنبه موثرتر از سایر فراکسیون‌ها عمل نمودند. مقایسه­ی‌ تاثیر عصاره­ی تام گیاهان تلخ‌بیان و گاودانه بر پروتئاز تام گوارشی دو جمعیت مزرعه‌ای و آزمایشگاهی کرم غوزه­ی پنبه نشان داد که با اختلاف غیرمعنی‌دار، جمعیت مزرعه‌ای بیش از جمعیت آزمایشگاهی تحت تاثیر قرار گرفت.