تاثیر افزایش دی‏ اکسید‏کربن و دما بر روی برخی عوامل همه ‏گیری شناختی در قارچ Cochliobolus sativus عامل بیماری لکه‏ برگی گندم

Abstract

<strong>چکیده</strong> تاثیر مقادیر افزایش یافته‏ی دی‏اکسید‏کربن و دما بر بیماری لکه‏برگی گندم ناشی از قارچ <em>Cochliobolus sativus</em> در شرایط محیطی کنترل شده بررسی گردید. بوته‏های گندم در دو سطح از غلظت ₂CO (360 و 550 پی‏پی‏ام) و دو سطح از دما (22 و 25 درجه‏ی سانتیگراد) در اتاقک رشدی، پرورش یافته و در سن سی‏روزگی با اسپورهای بیمارگر تلقیح شدند. غلظت بالای ₂CO موجب افزایش مساحت برگ، اندازه‏ی لکه‏ها، درصد سطح نکروزه‏ی برگ و کاهش تعداد لکه‏ها در واحد سطح برگ و کاهش دوره‏ی نهفتگی هم برای ظهور لکه‏ها و هم برای اسپورزایی گردید. تاثیر افزایش دما نیز به صورت افزایش تعداد لکه‏ها و سطح نکروزه‏ی برگ‏ها و کاهش دوره‏ی نهفتگی برای ظهور لکه‏ها و اسپورزایی مشاهده شد ولی تاثیر آن روی مساحت برگ و میانگین اندازه‏ی لکه‏ها معنی‏دار نبود. کوتاه‏ترین زمان برای دوره‏ی نهفتگی و بیشترین درصد آلودگی برگ‏ها در تیمار ترکیبی550 پی‏پی‏ام غلظت ₂CO و دمای 25 درجه‏ی سانتی‏گراد ثبت گردید. در اتاقک‏های رشدی با شیب دمایی نیز تاثیر افزایش دما به صورت افزایشی معنی‏دار در شدت بیماری در تمامی ژنوتیپ‏ها و ارقام مورد بررسی گندم مشاهده شد. بنابراین اثر مستقیم افزایش دما و دی‏اکسید‏کربن بر بیمارگر و میزبان، نقشی تعیین کننده در افزایش شدت بیماری لکه‏برگی گندم دارد.