شناسایی ریخت¬شناختی و مولکولی عوامل قارچی همراه با پوسیدگی میوه زیتون در استان زنجان

Abstract

پوسیدگی میوه یکی از مهم­ترین بیماری­های زیتون در استان زنجان به­شمار می­رود. علی­رغم شیوع این بیماری در منطقه، عوامل قارچی مرتبط با این بیماری ناشناخته باقی مانده­اند. این تحقیق با هدف شناسایی گونه­های قارچی عوامل پوسیدگی میوه زیتون در استان زنجان با استفاده از داده­های ریخت­شناختی و مولکولی انجام شد. برای این منظور از باغ­های زیتون منطقه طارم در استان طی ماه­های مهر و آبان سال 1390 نمونه­برداری صورت گرفت. پس از جداسازی قارچ­های عامل بیماری، خالص­سازی به روش تک­اسپور و نوک­ریسه انجام شد. شناسایی جدایه­های قارچی در سطح گونه با بررسی­های ریخت­شناختی و داده­های توالی نوکلئوتیدی ناحیه ITS-rDNA صورت گرفت. نتایج این بررسی نشان داد گونه مرکب<em>Alternaria alternata</em> با فراوانی 37 درصد به­عنوان گونه قارچی غالب در ایجاد بیماری پوسیدگی میوه در استان زنجان می باشد. در مورد جدایه­های متعلق به جنس آلترناریا هویت گونه با استفاده از داده­های توالی نوکلئوتیدی ناحیه ITS-rDNA و توالی ژن­های<em>gpd</em> و<em>rpb2 </em> مورد تایید قرار گرفت، تمامی جدایه­ها در خوشه گونه مرکب<em>Alternaria alternata</em> قرار گرفتند. در درخت تبارزایی ترسیم­شده بر اساس توالی <em>rpb2</em> برای این جنس، جدایه­های زیتون همراه با جدایه­های گونه مرکب <em>A. alternata</em> یک خوشه را به خود اختصاص دادند. دیگر گونه­های قارچی جداسازی شده از میوه­های زیتون با علایم پوسیدگی این منطقه شامل <em>Acremonium implicatum</em>، <em>Arthrinium phaeospermum</em><em>،</em><em>Aspergillus ochraceus</em><em>، </em><em>Aureobasidium pullulans</em><em>،</em><em>Botrytis cinerea </em><em>، </em><em>Epicoccum nigrum</em><em>، </em><em>Fusarium sp.</em>، <em>F. proliferatum</em><em>، </em><em>F. nygamai</em><em>،</em><em>Penicillium expansum</em><em>، </em><em>Trichoderma harzianum</em>و<em>Truncatella angustata </em> بودند. گزارش اغلب گونه­های قارچی از روی زیتون برای ایران جدید می­باشد. با شناسایی گونه­های قارچی همراه با بیماری پوسیدگی میوه زیتون، اعمال راه­کارهای مناسب برای مدیریت بیماری در آینده امکان­پذیر خواهد شد.