فراتحلیل رابطه راهبردهای یادگیری با پیشرفت تحصیلی

Abstract

هدف: وجود تحقیقات متعدد و گاه متناقض در حوزه روابط بین راهبردهای یادگیری و پیشرفت تحصیلی لزوم انجام یک پژوهش ترکیبی در این حوزه را مورد تأکید قرار می­دهد. این پژوهش به روش فراتحلیل با هدف تعیین اندازه اثر ترکیبی رابطه بین راهبردهای یادگیری با شاخص­های پیشرفت تحصیلی انجام گرفت. روش: جامعه آماری این فراتحلیل به تحقیقات در دسترس مرتبط با رابطه راهبردهای یادگیری با پیشرفت تحصیلی در داخل کشور مربوط می­شد که در بین سال­های 1369 تا 1389 منتشر شده بودند. بر اساس ملاک­های تعریف شده ورود و خروج تحقیقات اولیه و نیز تحلیل حساسیت 270 اندازه اثر از تقریباً 105 تحقیق مورد بررسی قرار گرفتند. یافته­ ها: با عنایت به نتایج بررسی ناهمگنی، مدل اثرات تصادفی مناسب تشخیص داده شد که اندازه اثر ترکیبی رابطه راهبردهای یادگیری با پیشرفت تحصیلی براساس معیار کوهن بزرگ به­دست آمد (63/0). همچنین نتایج نشان داد که اندازه اثر راهبردهای شناختی-فراشناختی بزرگ­تر از اندازه­های اثر جداگانه است. پژوهش­های تفاوتی نیز دارای اندازه­های اثر بزرگ­تری نسبت به پژوهش­های همبستگی بودند. به­علاوه اندازه اثر رابطه بین متغیرها در بین دختران دو برابر اندازه اثر پسران بود. همچنین بخشی از نتایج تحقیق نشان داد که بیشترین اندازه اثر در تحقیقاتی با متغیرهای وابسته حل مسأله، درک مطلب و علوم دیده شده است تا با نمره کلی پیشرفت تحصیلی و یا یک متغیر نامشخص. نتیجه­ گیری: به­طورکلی می­توان گفت راهبردهای یادگیری از هر نوع که باشد (شناختی یا فراشناختی) و در همه پژوهش­ها (آزمایشی یا همبستگی) در همه یادگیرندگان (دختران و پسران) بر میزان یادگیری آنها در دروس مختلف (علوم، حل مسأله، درک مطلب و ...) تأثیر زیادی دارد.