اثرات سنگریزه و کود مرغی بر برخی شاخص های رشد خیار و ویژگی های خاک در شمال غرب دریاچه ارومیه

Abstract

استفاده از سنگریزه برای کنترل تبخیر در خاک‌های مناطق خشک و نیمه‌خشک رایج است. هدف از این پژوهش مزرعه‌ای بررسی اثرات متقابل مقادیر مختلف سنگریزه و کود مرغی بر برخی ویژگی‌های خیار و خاک بود. آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در منطقه شبستر اجرا گردید. فاکتور اول سنگریزه در مقادیر صفر، 15، 30، 45 و kg m-260 و فاکتور دوم کود مرغی در مقادیر صفر، 250، 500، 750 و g m-21000 بود. سنگریزه به‌صورت مالچ سطحی و کود به صورت اختلاط با خاک در عمق cm 20 استفاده شد. برخی شاخص‌های رشد خیار در طول فصل رشد و نیز برخی ویژگی‌های گیاه و خاک در پایان فصل رشد تعیین گردید. کاربرد سنگریزه در بالاترین سطح موجب افزایش معنی‌دار عملکرد (%9/16) و کارآیی مصرف آب خیار (%17)، پایداری خاکدانه (%5/46) و رطوبت خاک مزرعه (%9/42) و کاهش معنی‌دار آهک (%1/15) و مقاومت فروروی خاک (%3/59) در مقایسه با شاهد گردید. استفاده از کود مرغی در بالاترین مقدار مصرفی باعث افزایش معنی‌دار شاخص کلروفیل (%3/50)، عملکرد (%9/96) و وزن خشک میوه (%3/60)، کارآیی مصرف آب (%98)، کربن آلی (%4/64)، پایداری خاکدانه (%150)، هدایت الکتریکی خاک (%5/287) و کاهش معنی‌دار آهک (%8/27) و اسیدیته خاک (%8/12) نسبت به شاهدگردید. کاربرد توأم سنگریزه و کود مرغی در بالاترین سطح مصرفی موجب افزایش معنی‌دار محتوای نسبی آب برگ به میزان 8/14 تا 4/24 درصد نسبت به سایر تیمارها گردید. نتایج نشان داد مالچ سنگریزه از طریق افزایش نگهداری آب در خاک باعث بهبود عملکرد خیار و کیفیت فیزیکی خاک می‌گردد. همچنین کود مرغی در مقادیر کم تا زیاد از طریق افزایش ماده آلی و کاهش اسیدیته و آهک می‌تواند باعث ارتقای کیفیت فیزیکی و شیمیایی خاک در منطقه نیمه‌خشک شود.