بررسی کارایی همزیستی قارچ‌ میکوریز آربوسکولار (Rhizophagus intraradices) و قارچ ریشه‌زی Piriformospora indica تحت تنش شوری در شیرین بیان ( Glycirrhiza glabra L)

Abstract

قارچ‌های همزیست ریشه از جمله قارچ‌های میکوریزی قادر به تعدیل تنش‌های زنده و غیرزنده برای گیاه میزبان هستند و رشد، تغذیه و مقاومت گیاه به تنش شوری را تحت تأثیر قرار می‌دهند. شیرین‌بیان (Glycyrrhiza glabra) در آسیا برای بهره-برداری از ریشه آن برای مقاصد دارویی کشت و نیز به عنوان یک منبع علوفه برای دام استفاده می‌شود. به منظور بررسی تأثیر همزیستی با قارچ‌های اندوفیت بر برخی ویژگی‌های رشدی و فیزیولوژیکی این گیاه تحت سطوح مختلف شوری خاک، آزمایشی به صورت فاکتوریل با عوامل شوری خاک (بدون شوری، dS.m-14، dS.m-1 8، dS.m-112 و dS.m-116) و همزیست قارچی (تلقیح نشده، تلقیح شده با Piriformospora indica و یا تلقیح شده با Rhizophagus intraradices) در سه تکرار اجرا گردید. نتایج نشان داد تنش شوری موجب کاهش درصد کلونیزاسیون قارچی، وزن خشک و طول بخش هوایی و ریشه، مقدار پتاسیم و فسفر در بخش هوایی شد و کارایی مصرف فسفر و پتاسیم با افزایش شوری کاهش یافت. همچنین شوری منجر به افزایش نشت الکترولیت و افزایش نسبت Na+/K+ گیاه گردید. تلقیح گیاه با قارچ‌ R. intraradices بطور چشمگیری منجر به افزایش شاخص تحمل تحت تنش شوری شد و نسبت سدیم به پتاسیم را کاهش داد. این گیاهان در تمام سطوح شوری علاوه بر زیتوده بالاتر، مقدار فسفر و پتاسیم بیشتری نسبت به شاهد تلقیح نشده و تلقیح شده با قارچ P. indica نشان دادند. درحالیکه تلقیح با قارچ P. indica فقط در سطح بدون شوری منجر به افزایش وزن خشک بخش هوایی و ریشه گردید، بر سایر صفات مطالعه شده تأثیر معنی‌داری نداشت. نتایج این تحقیق نشان دهنده آثار مفید رابطه همزیستی میکوریز آربوسکولار در گیاه شیرین‌بیان تحت تنش شوری و قابلیت استفاده از آن در راستای گیاه‌پالایی خاک‌های متأثر از املاح می-باشد.